2025-2026 Eğitim ve Öğretim Periyodu 8 Ekim’de başlıyor. Milyonlarca öğrenci ders başı yapmaya hazırlanırken, bu yıl birinci sefer okula adım atacak çocuklar için ailelerin hakikat yaklaşımı büyük kıymet taşıyor. DEÜ Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Remzi Oğulcan Çıray, bilhassa anasınıfı ve 1. sınıf öğrencilerinin okula ahenk sürecine dikkat çekerek ebeveynlere kıymetli tavsiyelerde bulundu.

Dr. Remzi Oğulcan Çıray, çocukların okul sürecine adapte olma süreçlerinde sık sık yapılan yanılgılara dikkat çekti. Bilhassa birinci sefer okula gidecek çocukların okula, arkadaşlarına ve derslere adaptasyon sürecinde ebeveynlerin yapması gerekenleri tek tek sıralayan Çıray, “Okula başlama süreci, bilhassa anasınıfına ya da birinci sınıfa adım atan çocuklar için kıymetli bir gelişimsel dönüm noktasıdır. Bu süreçte çocuğun duygusal olarak hazırlanması, inanç hissinin desteklenmesi ve sistemli bir rutine geçişi epeyce değerlidir. Okul başlamadan evvel yapılacak küçük hazırlıklar, süreci hayli kolaylaştırır. Yaz devrinde bozulan uyku ve yemek sisteminin, okul başlamadan bir müddet evvel yavaş yavaş düzeltilmesi çocuğun daha az zorlanmasını sağlar. Çocuğun okula başlamadan evvel okul binasını görmesi, sınıfına girmesi, öğretmeniyle tanışması ve orada oyun oynayabilmesi de korkuyu azaltır,” dedi.

“ÇOCUKLAR EBEVEYNLERİNİN TELAŞLARINI ÇARÇABUK HİSSEDER”

Ebeveynlerin dertlerini okula birinci sefer başlayacak çocuklarına yansıtmamaları gerektiğini vurgulayan Çıray, “Bu periyotta anne-babaların, okulun ne olduğunu ve neden gidildiğini çocuklarına kolay, anlaşılır ve olumlu bir lisanla açıklamaları gerekir. Çocuğun ‘okulda yeni şeyler öğreneceği, arkadaşlar edineceği ve oyun oynayacağı’ vurgulanmalı, sürece dair belirsizlik azaltılmalıdır. Okulun birinci günlerinde ebeveynlerin en kıymetli rolü itimat verici ve dengeli bir duruş sergilemektir. Çocukla vedalaşırken kısa, net ve kararlı bir formda ayrılmak gerekir; uzun ve duygusal vedalar çocuğun telaşını artırır. Anne-babaların sakin, inanç veren bir hal içinde olmaları çok değerlidir zira çocuklar ebeveynlerinin telaşlarını çarçabuk hisseder. Birinci günlerde zorlanılsa bile çocuğun okula nizamlı olarak devam etmesi sağlanmalıdır, bir-iki gün orta vermek alışma sürecini daha da zorlaştırabilir. Mesken ortamında da çocuğun sürece ahengini desteklemek mümkündür. Okul sonrası oyun, dinlenme ve ödev için nizamlı vakitler yaratmak, çocuğa inançlı bir çerçeve sunar. Çocuğun gayretinin övülmesi, muvaffakiyete değil uğraşa odaklanılması özgüvenini pekiştirir. Her çocuğun ahenk sürecinin farklı olduğu unutulmamalıdır. Birtakım çocuklar birkaç gün içinde okulu benimserken, kimileri daha uzun mühlet dayanağa muhtaçlık duyabilir. Bu süreçte kıyaslamalardan kaçınmak, sabırlı olmak ve çocuğun ferdî suratına hürmet göstermek gerekir,” diye konuştu.

“ANNE-BABALARIN, ÇOCUĞUN HİSLERİNİ ANLAMAYA İHTİMAM GÖSTERMESİ ÖNEMLİ”

Çocukların toplumsal, duygusal, zihinsel ve fizikî manada okula hazır olmasının kritik olduğunu belirten DEÜ Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Remzi Oğulcan Çıray şunları söyledi:

“Okula hazır olma süreci bütüncül bir gelişim basamağıdır. Toplumsal açıdan, çocuğun akranlarıyla bağlantı kurabilmesi, oyun kurabilmesi ve paylaşabilmesi kıymetlidir. Bu maharetler, anaokulu devrinde küme oyunları, ortak etkinlikler ve yaşıtlarla vakit geçirerek gelişir. Ailelerin çocuklarına akran münasebetlerini deneyimleyebilecekleri fırsatlar sunmaları bu açıdan çok yararlıdır. Duygusal açıdan, çocuğun temel ayrılık telaşını tolere edebilmesi, kendini tabir edebilmesi ve hayal kırıklıklarıyla başa çıkmayı öğrenmesi gerekir. Bunun için anne-babaların çocuğun hislerini anlamaya, kabul etmeye ve inançlı bir biçimde hudut koymaya ihtimam göstermesi kıymetlidir. Kısa müddetli ayrılıklara alıştırmak, hislerini sözlerle ifade etmesine takviye olmak ve muvaffakiyete değil gayrete odaklanan bir yaklaşım sergilemek çocuğun duygusal dayanıklılığını artırır. Zihinsel açıdan, dikkatini bir mühlet odaklayabilmek, yönergeleri takip edebilmek, temel kavramları (renk, biçim, sayı, zıtlıklar gibi) bilmek okula hazır oluşun değerli göstergelerindendir. Çocuğun bu hünerleri kazanabilmesi için meskende masal kitapları okumak, soru–cevap oyunları oynamak, birlikte günlük ömrü planlamak (örneğin, evvel kahvaltı yapacağız, sonra parka gideceğiz) üzere etkinlikler faydalıdır. Fizikî açıdan ise çocuğun kendi başına tuvalet muhtaçlığını karşılayabilmesi, kolay öz bakım marifetlerini (el yıkama, giyinme, yemek yeme) yerine getirebilmesi, kalem tutma, kesme–yapıştırma üzere ince motor maharetlerini ve koşma, tırmanma, zıplama üzere kaba motor marifetlerini kazanmış olması kıymetlidir. Bu nedenle çocukların konutta sorumluluk almasına müsaade vermek, hareketli oyunlar ve el marifeti gerektiren etkinlikler sunmak çok pahalıdır.”

“UYUM SÜRECİNİN VAKTE YAYILAN BİR SÜREÇ OLDUĞU UNUTULMAMALI”

“Okula ahenk periyodunda ebeveynlerin en sık yaptığı kusurlardan biri kendi korkularını çocuğa yansıtmalarıdır,” diyen Çıray, çocuğun üzerinde gereksiz yük oluşturmaktan kaçınılması gerektiğini belirterek, “Anne-baba, çocuğun ayrılmakta zorlanacağını düşündükçe bu dert çocuğa da geçer; çocuk aslında kendi hissinden çok ebeveynin tedirginliğine reaksiyon verir. Bilhassa birinci günlerde ağlayarak vedalaşmak ya da kararsız davranmak çocuğun inançta hissetmesini zorlaştırır. Bir başka sık kusur, vedaları uzatmaktır. Birtakım aileler çocuğun daha kolay ayrılacağını düşünerek uzun uzun sarılır, kelamlar verir ya da ‘biraz daha bekleyeyim’ diye sınıfın kapısında kalır. Bu durum çocuğun ayrılığı daha da sıkıntı yaşamasına neden olur. Halbuki kısa, net ve kararlı bir veda çocuğun itimat hissini pekiştirir. Ebeveynlerin sıkça düştüğü bir diğer yanılgı, çocuğun reaksiyonlarını küçümsemek ya da kıyaslamaktır. ‘Koca çocuk oldun, ağlanır mı?’, ‘Bak başkaları hiç ağlamıyor!’ üzere kelamlar, çocuğun hem hissini değersizleştirir hem de özgüvenini zedeler. Çocuğun hissini kabul etmek, ‘Biliyorum zorlanıyorsun, lakin vakitle kolaylaşacak,’ üzere itimat verici tabirler çok daha fonksiyoneldir. Kimi aileler ise okula gitmeme konusunda taviz vermektedir. ‘Bugün gitme, yarın başlarsın,’ ya da ‘Hastaymışsın üzere davranalım,’ biçiminde esnemeler, çocuğun okula karşı telaşını pekiştirir ve ahenk sürecini uzatır. Dengeli olmak, okulun hayatın tertipli bir modülü olduğunu çocuğa hissettirmek çok kıymetlidir. Bunların yanı sıra, çok beklenti ve baskı da sık görülen yanlışlardandır. Çocuğun çabucak arkadaş edinmesini, derhal ahenk sağlamasını ya da derslerde muvaffakiyet göstermesini beklemek onun üzerinde gereksiz bir yük oluşturur. Çocuğun ahenk sürecinin vakte yayılan, ferdî bir süreç olduğu unutulmamalıdır,” sözlerini kullandı.

OKUL KORKUSU VE KAYGISI

Okul kaygısının en sık görülen belirtilerini de paylaşan Çıray, “Sürekli karın ağrısı, mide bulantısı üzere bedensel şikayetler artıyorsa okul derdinden kelam edilebilir. Çocuğun hislerini küçümsememek, okuldan büsbütün uzak tutmamak gerekir. Bu durumda öncelikle çocuğun hissini anlamaya çalışmak ve derdini küçümsememek çok kıymetlidir. ‘Ağlanacak bir şey yok!’ üzere tabirler yerine ‘Zorlandığını anlıyorum, birlikte aşacağız,’ üzere destekleyici cümleler daha fonksiyoneldir. Çocuğun okuldan büsbütün uzaklaştırılması yerine, sistemli ve kısa müddetli de olsa okulda bulunması sağlanmalıdır. Gerekirse öğretmenle iş birliği içinde, çocuğun kendini inançta hissedeceği bir tertip oluşturulabilir. Bu süreçte ebeveynin sakin ve kararlı olması, çocuğa inanç verir. Okula ahenk süreci; sabır, anlayış ve iş birliği ile muvaffakiyetle tamamlanabilir,” diye konuştu.

ÖĞRETMENLERE DE MİSYON DÜŞÜYOR

Çıray, son olarak, öğretmenlerin sürecin en kıymetli destekçisi olduğunun altını çizerek, çocuklara itimat verici tavır sergilemelerini, ferdi farklılıkları gözetmelerini ve ailelerle daima bağlantı halinde olmalarını önerdi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı