Böbreklerimizin çabucak üstünde küçük üçgen formunda yer alan ve 4-6 gram yükünde olan böbrek üstü bezleri yaşantımızı sürdürebilmemiz için gerekli olan hormonları üretmek ve salgılamak üzere son derece değerli fonksiyonlar üstleniyorlar.  Öyle ki bedenimizin güç üretiminden kan basıncının düzenlenmesine, kalp-damar sıhhatinden gerilim idaresine kadar pek çok kritik vazifeye sahip hormonları salgılıyorlar. Münasebetiyle, bu bezlerde oluşan kitlelerin kimi cinsleri, vaktinde teşhis ve tedavi edilmediğinde bedende önemli  sağlık problemlerine neden olabiliyor.  Acıbadem Kadıköy (Dr. Şinasi Can) Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, böbreküstü bezinde gelişen kitlelerin birçoklarının belirti vermediğine ve çoklukla öbür bir sebeple başvurulan görüntüleme formüllerinde tesadüfen bulunduğuna dikkat çekerek, “Böbrek üstü bezlerinde oluşan kitleler ekseriyetle tehlikeli değildir. Lakin, özellikle pheochromocytoma ve kortizol ile aldosteron hormonu salgılayan kitleler önemli kardiyovasküler, metabolik ve elektrolit sıkıntılara yol açabilmektedir. Ayrıyeten, büyük olan yahut daima büyüyen kitlelerde de kanser riski artmaktadır. Bunların yanı sıra bu kitleler özellikle akciğer, göğüs yahut böbrek kanserlerinin yayılmaları sonucu da gelişebilmektedir. Hasebiyle, birtakım kitleler önemli ve acil müdahale gerektirebilmektedir” diyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, bu nedenle böbrek üstü bezinde oluşan her kitlenin kesinlikle uygun teşhis yollarıyla değerlendirilmesinin ve muhtaçlık halinde tedavi edilmesinin yaşamsal değer taşıdığı ikazında bulunuyor. 

Bazı risk faktörleri tetikleyebiliyor!

Böbrek üstü bezinde oluşan kitleler büyük oranda sebepsiz olarak ortaya çıkıyor. Lakin, kimi risk faktörleri kitle gelişimini tetikleyebiliyor. Prof. Dr. Melih Kara, ileri yaşın risk faktörlerinden biri olduğunu belirtirken, “Ayrıca, önceden kötü huylu tümör varlığının, genetik sendromların (MEN2, von Hippel-Lindau, SDH mutasyonları gibi) ve daima kullanılan birtakım ilaçların riski artırdığı bilinmektedir. Bu bulgular, böbrek üstü bezi kitlelerinde çok çeşitli faktörlerin rol oynadığını ve teşhis ile tedavi süreçlerinde şahsa özel değerlendirmelerin değerini bir kere daha ortaya koymaktadır” diye konuşuyor.  

Çoğunlukla güzel huylu oluyor, ancak…

Vücudumuzun sağlıklı çalışmasında kritik bir rol üstlenen kortizol, aldosteron, androjen, adrenalin ile noradrenalin  gibi hormonların üretimini ve salgılanmasını sağlayan böbrek üstü bezlerinde kitleler oluşabiliyor. Adrenal tümörler olarak isimlendirilen bu kitleler, temelde hormon üreten ve üretmeyen olarak iki kümeye ayrılıyor.  En sık görülen tipi olan adrenokortikal adenom ekseriyetle güzel huylu oluyor ve hormon üretmiyor. Lakin, birden fazla sorun oluşturmasa da böbrek üstü bezinde oluşan kitlelerin kimi çeşitleri ise bedende değerli sıhhat sorunlarına neden olabiliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, böbrek üstü bezinde oluşan ve hormon salgılayan kitlelerin yol açabildikleri sorunları şöyle sıralıyor: 

“Aşırı kortizol üreten kitleler Cushing sendromuna neden olabilmektedir. Bunun sonucunda; obezite, hipertansiyon, diyabet, osteoporoz ve ciltte kolay morarma üzere meseleler gelişebilir. Aşırı aldosteron üreten kitlelerde  ise dirençli hipertansiyon yahut hipokalemi nedeniyle kas krampları ile halsizlik üzere şikayetler oluşabilir. Pheochromocytoma hormonu üretiyorsa; dirençli hipertansiyon, taşikardi, tekrarlayan baş ağrısı, süreksiz yüksek tansiyon atakları görülebilir.” 

Sıklıkla belirti vermiyor, tesadüfen yakalanıyor

Böbrek üstü bezlerinde oluşan kitleler ekseriyetle rastgele bir belirti vermedikleri için hastalar tarafından fark edilmiyor. Günümüzde BT ve MR üzere ileri görüntüleme tekniklerinin yaygınlaşması sayesinde, farklı nedenlerle yapılan taramalarda böbrek üstü bezi kitleleri daha sık tespit ediliyor. Lakin, şayet hormon tesiri varsa hipertansiyon ve metabolik bozukluklar sık görülen birinci belirtilerini oluşturuyor. İlerleyen etaplarda hormon fazlalığına bağlı olarak sistemik komplikasyonlar da gelişebiliyor. 

Ameliyat çoklukla tedavinin temelini oluşturuyor

Tedavi planı, böbrek üstü bezi kitlesinin tipine, büyüklüğüne, hormon salgılayıp salgılamadığına ve hastanın genel sıhhat durumuna nazaran düzenleniyor. Küçük, uygun huylu ve hormon salgılamayan kitlelerde BT yahut MR üzere görüntüleme prosedürleriyle yapılan tertipli takip kâfi gelebiliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, cerrahi müdahalenin çoklukla tedavinin temelini oluşturduğunu belirterek, “Özellikle besbelli olarak fazla hormon salgılayan tümörlerde, kanser kuşkusu taşıyan veya büyük boyutlu (>4 cm) tümörlerde cerrahi usule başvurmak gerekmektedir” bilgisini veriyor. 

Minimal yaklaşımlar tercih ediliyor

Son yıllarda, cerrahi sistemlerde, sağladıkları pek çok avantaj nedeniyle minimal invaziv (laparoskopi / retroperitoneal / robotik)  yaklaşımlar tercih ediliyor. Daha küçük portlar, tek port uygulamaları, gelişmiş görüntüleme teknikleri ve  yapay zeka dayanaklı alet tanıma üzere teknolojik yeniliklerin uygulandığı minimal invaziv yollar hem cerrahların hem hastaların yüzünü güldürüyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, “Bu teknolojilerle gerçekleştirilen ameliyatlar hastaların daha kısa müddette taburcu olmalarını sağlamakta, düzgünleşme sürecini hızlandırmakta ve estetik açıdan daha uygun sonuçlar sunmaktadır. Bu tesirleri sayesinde de hastaların hayat kaliteleri artmaktadır” diye konuşuyor. 

Laparoskopik formül altın standart olarak görülüyor

Laparoskopik adrenalektomi (Transperitoneal lateral yaklaşım) uzun müddettir böbreküstü bezi tümörü ameliyatlarının altın standardı olarak kabul ediliyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Melih Kara, “Tercih ettiğimiz birinci seçenek olan ve cerraha güzel görünür bir alan sağlayan bu formül  geleneksel açık cerrahiye nazaran daha düzgün sonuçlar, hastalarda daha az ağrı, hastanede daha kısa kalış mühleti ve daha süratli düzgünleşme sunmaktadır” diyor. Bilhassa küçük tümörlerde ve obezite hastalarında başvurulan posterior retroperitoneal (PR) laparoskopik tekniğin de direkt sırt bölgesinden böbreküstü bezine ulaşılmasını sağladığını vurgulayan Prof. Dr. Melih Kara,  “Bu sayede karın boşluğu açılmadığı için ameliyat mühleti kısalmakta ve ağrı şikayeti azalırken, günlük yaşama dönüş daha süratli olmaktadır. Robotik adrenalektomi metodu ise 3 boyutlu görüntüleme ve daha esnek aletler sayesinde kuvvetli anatomilerde ve büyük yahut derin yerde yer alan tümörlerde kolaylık sunmaktadır. Kimi çalışmalarda, bu tesiriyle daha az kan kaybı ve kısa yatış müddetiyle sonuçlandığı bildirilmektedir” diyerek kelamlarını tamamlıyor. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı