Sıhhat Bakanlığı’nın 2025 datalarına nazaran Türkiye’de 32.982 kişi organ nakli için sıra bekliyor. Bunun 25.651’i böbrek nakli için bekleyenlerden oluşuyor. Fakat bu noktada ailelere de güç ve büyük bir misyon düşüyor. Türkiye’deki türel uygulamalara nazaran beyin mevti sonrası organ bağışında kişinin yazılı beyanı temel alınsa da uygulamada aile izni için fikir birliği aranıyor. Aileden tek bir kişinin dahi müsaadesinin olmaması, bağış kelam konusu olsa da organların alınmasında bir pürüze dönüşebiliyor. Sayılar da bunu çarpıcı bir formda ortaya koyuyor. 2025 yılında beyin vefatı tanısı alan 1801 olaydan 1405’i aile müsaadesi olmadığı için kullanılamazken, aile müsaadesi olan 396 bağışçının tıbbi uygunluk nedeniyle yalnızca 250’si kullanılabildi. 

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Organ Nakli Kısmı tarafından, üniversite bünyesindeki Sağlık Bilimleri ve Tıp Fakültesi iş birliğiyle düzenlenen “Beyin Vefatından Yaşama: Organ Bağışında Süreçler ve Engeller” paneli, 3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası’nda bu önemli noktaya dikkat çekmek ve toplumsal farkındalığı yükseltmek için alanında uzman isimleri bir ortaya getirdi.

“Hayattayken bağış yapın, gururla paylaşın”

Panelin konuşmacılarından, İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Organ Nakli Bölüm Başkanı ve Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Alp Gürkan, beyin vefatı sonrası bağışlanan organlarla yapılan nakil sayılarının ülkemizde hala çok düşük düzeylerde olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: “Batı ülkelerinin bilakis ülkemizdeki böbrek nakillerinin yüzde 80’i canlı vericilerden yapılırken, yalnızca yüzde 20’si beyin mevti sonrasında bağışlanan organlarla yapılıyor. Beyin vefatı tıbbi olarak geriye dönüşün olmadığı bir durum ve bunu toplumumuza en yanlışsız formda anlatmalıyız. Bu bahiste medyaya da büyük misyon düşüyor. Sinema ve dizilerde bitkisel hayat ya da koma üzere tıbbi durumların beyin vefatıyla birebir şey olmadığını göstermeleri, topluma yanlış bilgi vermemeleri gerekiyor.” Türkiye’de yılda yaklaşık 5 bin civarı organ nakli ameliyatı yapıldığını hatırlatan Prof. Dr. Gürkan yaptığı davette: “Bir bağışla en az 5 şahsa hayat vermek mümkün. Şimdi hayattayken organ bağışında bulunun ve bunu gururla ailenizle ve sevdiklerinizle paylaşın” dedi. 

Ölen bireyden organ bağışı için beyin mevti tanısı konması gerekiyor

İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Umut Caner Canoğlu, şayet canlı verici yoksa organ bağışı için ağır bakım kaidelerinde beyin vefatı teşhisine muhtaçlık duyulduğunu belirtti. Canoğlu, her vefatın beyin mevti olmadığını vurguladığı konuşmasında, beyin vefatı teşhisinin nasıl konduğunu ve bu süreçte hangi parametrelerin gözetildiğini anlattı. Panelin bir başka konuşmacısı Av. Zafer İşeri, organ bağışının ve nakil süreçlerinin hukukî boyutlarıyla ilgili merak edilen konuları paylaşırken, organların adaletli dağıtımının yasal garanti altında olduğuna, şahıslara özel düzenleme ve süreç yapılamayacağına dikkat çekti. 

İstanbul Organ ve Doku Nakli Bölge Uyum Merkezi Organ Nakli Koordinatörü Dilek Kasap Yakın ise yaptığı sunumda, organ nakil ve bağış süreçlerinin nasıl işlediği hakkında bilgiler verdi. 2000 yılında organ naklinde adaletli organ ve doku dağıtımını sağlamak emeliyle kurulan “Ulusal Organ ve Doku Nakli Uyum Sistemi”nden kelam eden Dilek Kasap Yakın, bu sistemle organ ve doku dağıtımının kanunlara, bilimsel kurallara ve tıbbi etik anlayışa uygun formda Sıhhat Bakanlığı’nın idare ve kontrolünde gerçekleştirildiğini söyledi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı