ee) Finansal ölçüt: Muhakkak bir formül yahut hesaplama sistemi kullanılarak tertipli olarak hesaplanan; kullanıcılara fiyat karşılığı yahut fiyatsız olarak sunulan; bir sermaye piyasası aracının, finansal kontratın yahut eserin pahasının belirlenmesinde, getirilerinin izlenmesinde, bunlara dayanarak yapılacak ödemenin fiyatının belirlenmesinde, varlık dağılımının veyaportföyünbelirlenmesinde yahut performans primlerinin hesaplanmasında kullanılan; Borsanın yöneticisi olduğu endeks, fiyat, oran ve benzerilerini,

ff) Finansal ölçüt kural seti: Finansal ölçütün oluşturulması, hesaplanması, yayınlanması ve sürekliliğinin sağlanması gayesiyle Borsa İstanbul A.Ş. tarafından belirlenmiş kural ve teknikler bütününü,

gg) Finansal ölçüt yararlanıcısı: Finansal ölçüte dayalı finansal eser yahut kontratın tarafı olan gerçek yahut hukuksal şahıslar ile lisanslı kullanıcıları,

ğğ) Lisanslı kullanıcı: Borsadan finansal ölçüte ait hizmet satın alan gerçek yahut hukukî şahısları,

hh) Uzman takdiri: Finansal ölçütün hesaplanmasında kullanılan datalarla ilgili olarak finansal ölçütün yöneticisi olarak Borsanın yahut Borsa dışı data sunanın takdir yetkisini kullanmasını,”

Aynı Yönetmeliğin 32/A unsuru aşağıdaki halde değiştirildi.

“MADDE 32/A- (1) Borsa, yasal çerçevesi ve kontrol uygulaması prestijiyle Memleketler arası Menkul Değerler Kurulları Örgütü prensiplerine uyumlu finansal ölçütlerin listesini ve ahenge ait bilgileri kamuya açıklar.”

Aynı Yönetmeliğe 32/A hususundan sonra gelmek üzere aşağıdaki hususlar eklendi.

“Finansal ölçütler yöneticisinin sorumluluğu

MADDE 32/B- (1) Borsa, finansal ölçütler yöneticisi sıfatıyla, ölçütlerin oluşturulması, nezareti ve kontrolüne yönelik tüm süreçlerden sorumludur. Borsanın bu sorumluluğu;

a) Finansal ölçütlerin kullanım gayesine uygun olarak oluşturulmasını ve buna yönelik kural setlerinin belirlenmesini,

b) Finansal ölçütlerin yanlışsız ve vaktinde hesaplanmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını,

c) Data olmaması yahut yetersiz data olması, piyasa gerilimi yahut piyasanın kapanması ile finansal altyapı kuruluşlarının kritik nitelikteki hizmetlerini yerine getirememeleri üzere durumlarda alınması gereken önlemleri de kapsayacak ve finansal ölçütün hesaplanması süreçlerine tesir eden kararların şeffaf olarak izlenebilmesini mümkün kılacak halde operasyonlarının yürütülmesini,

ç) Finansal ölçütün oluşturulması, yayımlanması, dağıtılması ve operasyonundan sorumlu gerekli donanım ve uzmanlığa sahip bir nezaret işlevi ile denetim sistemi dedahilolmak üzere, finansal ölçütün hesaplanması süreci için emniyetli ve şeffaf bir idare, nezaret ve hesap verebilirlik prosedürlerinin oluşturulmasını içerecek formda idaresini,

d) Finansal ölçütlerin oluşturulma, hesaplanma ve yayımlanma süreçlerinin bütünlüğünün ve bağımsızlığının sağlanmasını,

e) Çıkar çatışmalarının tespit edilmesine, açıklanmasına, yönetilmesine, önlenmesine yahut azaltılmasına ait siyaset ve kuralların oluşturulmasını,

f) Finansal ölçütlerin, ölçmeyi hedeflediği değişimleri yansıtıp yansıtmadığı, belirlenen kural setlerine uygun hesaplanıp hesaplanmadığı ve Borsanın finansal ölçüt hesaplamalarına ait başka karar ve uygulamalarıyla ilgili ihbar ve şikâyetlere yönelik uygun sistemlerin kurulmasını,

g) Temelleri Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde belirlenmek üzere, finansal ölçüt hesaplama süreçlerine ait tüm kayıtların en az 5 yıl mühletle saklanmasını,

kapsar.

(2) Borsa, finansal ölçütlerin oluşturulması, hesaplanması, yayımlanması, sürekliliğinin sağlanmasına yönelik süreçler için kural setleri oluşturur ve bu setleri internet sitesinde yayımlar. Borsa, finansal ölçüte yönelik kural setlerinde değişiklik yapmayı gerektirecek durumları tespit etmek maksadıyla ilgili finansal ölçütün ölçmeyi hedeflediği değişimlerin şartlarını periyodik olarak denetim eder. Finansal ölçütlerin tarifinin değişmesi, ölçmeyi hedeflediği değişimleri temsil edememesi, hesaplanması için gerekli taban bileşenin olmaması, data yetersizliği, mevzuattaki yahut piyasa yapısındaki değişiklikler nedeniyle yahut farklı bir nedenle kural setlerinde değişiklik yapılabilir. Borsa, kural seti değişikliklerini münasebetleri ile birlikte internet sitesinde ilan eder. Kural setlerinin oluşturulması ile bu setlerde değişiklik yapılmasına ait asıllar, Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde belirlenir.

(3) Birinci fıkranın (f) bendinde söz edilen ihbar ve şikâyet tekniklerine ait temeller, Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde belirlenir.

(4) Borsa, finansal ölçütlere ait kontrol kayıtlarıdahilsahip olduğu bilgi ve belgeyi talep halinde Konseye ve finansal ölçüt yararlanıcılarının düzenleyici otoritelerine iletmekle sorumludur.

(5) Şayet mevcut çıkar çatışması kâfi biçimde yönetilemezse, Konsey Borsadan çıkar çatışmasını yaratan faaliyetleri ya da bağlantıları sonlandırmasını yahut finansal ölçütün hesaplanmasına son verilmesini isteyebilir.

Finansal ölçütlerde dışarıdan hizmet alımı

MADDE 32/C- (1) Borsa, finansal ölçütlerin hesaplanmasında kullanılmak üzere yatırım araçlarının fiyatları, getirileri yahut oranlarıdahilihtiyaç duyduğu bilgileri dışarıdan hizmet alımı kapsamında temin edebilir.

(2) Borsa, dışarıdan hizmet alımı ve bilgi temini süreçlerini takip ve denetim eder. Bu kapsamda minimum olarak;

a) Dışarıdan hizmetin kimden alındığının ve rolünün internet sitesinde ilan edilmesini,

b) Dışarıdan hizmet sunan tarafın üstlendiği roller ve sorumluluklar ile bunların uyması gereken standartların, dışarıdan alınan hizmete ait bilgi, doküman ve kaynaklara erişim yetkisini de kapsayacak halde yazılı kurallara bağlanmasını,

c) Dışarıdan hizmet sunan tarafın belirlenen standartlara ve kurallara ahenginin takibini,

ç) Dışarıdan hizmet sunan taraflardan kaynaklananoperasyonelriskleri ortadan kaldırmak için harikulâde durum planları dadahilolmak üzere gerekli önlemlerin alınmasını,

sağlar.

(3) Finansal ölçütlerde dışarıdan hizmet alımına ait temellere, Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde yer verilir.

Finansal ölçütlere yönelik çıkar çatışmalarının önlenmesi

MADDE 32/Ç- (1) Borsa, çıkar çatışmalarının tespit edilmesi, açıklanması, yönetilmesi, önlenmesi yahut azaltılması kapsamında, finansal ölçütün taşıdığı risklerin düzeyine uygun formda taban olarak;

a) Mevcut ve muhtemel çıkar çatışmalarının finansal ölçütlere ait süreçlerini etkilememesini,

b) Şahsî menfaat, bağ yahut iş münasebetlerinin, Borsanın yönetici sıfatıyla gerçekleştirdiği faaliyetlerin ifasını olumsuz etkilememesini,

c) Çıkar çatışması yahut çıkar çatışması algısı oluşmasının önlenmesi ve üniteler ortasındaki sorumlulukların net bir biçimde belirlenmesi için finansal ölçütlerin hesaplanması süreçlerinde çalışan ünitelerin yetki ve sorumluluk alanlarının ayrıştırılmasını,

ç) Finansal ölçütlerin, kullanıcılara sunulmadan evvel Borsanın belirlediği standartlara ve kurallara uygun olarak denetim süreçlerinden geçmesini ve gerekli mesleksel deneyime sahip çalışanlar tarafından gözden geçirilmesini,

d) Borsanın açıklama yahut bilgi verme yükümlülükleri gizli kalmak kaydıyla, Borsa tarafından üretilen, alınan yahut girilen data, bilgi ve öteki girdilerin kapalılığının korunmasını,

e) Çıkar çatışması riski barındıran faaliyetleri yerine getiren çalışanlar ortasında ve çalışanlar ile üçüncü taraflar ortasında finansal ölçütleri etkileyebilecek bilgi alışverişlerini denetim etmek için gerekli faal sistem ve yolların geliştirilmesini,

f) Fiyat siyasetlerinin, finansal ölçütlerin hesaplanmasında vazife alan çalışanların, direkt yahut dolaylı olarak finansal ölçütlerin düzeyi üzerinden ödüllendirilmesine imkân vermeyecek biçimde oluşturulmasını,

g) Borsanın denetim ve paydaşlık yapısından yahut tüm Borsa İstanbul Kümesi çalışanlarının finansal ölçütlere ait başka çıkarlarından kaynaklanan mevcut ve mümkün çatışmaların en aza indirilmesine yönelik kural ve tedbirlerin belirlenmesini,

ğ) Borsanın finansal ölçütlerin hesaplanmasına ait faaliyetleriyle; Borsa iştiraklerinin faaliyetleri yahut Borsanın başka faaliyetleri ortasındaki çıkar çatışmalarını önlemek, azaltmak yahut açıklamak için gerekli önlemlerin alınmasını,

h) Borsa iştirak yapısından yahut Borsanın denetiminden kaynaklanan çıkar çatışmalarının finansal ölçüt yararlanıcılarına ve Konseye vaktinde açıklanmasını,

sağlar.

(2) Borsa gerekli görmesi halinde çıkar çatışmalarının önlenmesi maksadıyla ek önlemler alabilir.

(3) Birinci fıkrada yer alan konuların nasıl yürütüleceğine ait asıllara Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde yer verilir.

(4) Borsa tarafından mevcut yahut potansiyel bir çıkar çatışmasının tespiti durumunda, çıkar çatışmasının düzeyine bağlı olarak Borsa, oluşturduğu kural setine uyulup uyulmadığının periyodik olarak gözden geçirilmesi ve raporlanması için kâfi deneyim ve imkânlara sahip bir bağımsız dış denetçi görevlendirir. Bu kontrollerin sıklığı, Borsanın finansal ölçüte ait faaliyetlerinin boyutu ve karmaşıklık düzeyi ile ilgili finansal ölçütün kullanımının yaygınlığı ve derinliği dikkate alınarak belirlenir.

(5) Her türlü çıkar çatışması, bildirim yordam ve temelleri Borsanın ilgili düzenlemelerinde belirlenmek üzere, Şuraya, finansal ölçüt yararlanıcılarına ve ilgili öbür taraflara bildirilir ve Borsanın internet sitesinde duyurulur.

Finansal ölçütlere yönelik denetim sistemi

MADDE 32/D- (1) Borsa tarafından finansal ölçütlerin girdi ve çıktıları da dikkate alınarak, mevcut yahut muhtemel çıkar çatışmalarının kıymet derecesine uygun formda bir denetim sistemi oluşturulur. Denetim sistemi taban olarak;

a) Finansal ölçütlerde çıkar çatışmalarının önlenmesine yönelik olarak bu Yönetmelikte yer alan temeller dikkate alınarak çıkar çatışmalarını,

b) Finansal ölçütlerin hesaplanması süreçlerinde finansal ölçütün güvenilirliğinin ve bütünlüğünün sağlanmasına yönelik olarak alınan tedbirleri,

c) Finansal ölçütlerde kullanılan girdilerin kaynağına ait ayrıntılı inceleme kademelerini da içerecek formda girdilerin bütünlüğüne yönelik olarak alınan tedbirleri,

ç) Hesap verebilirlik ve şikâyet düzeneklerinin işlerliğine ait tedbirleri,

d)Operasyonelrisklerdahilolmak üzere, risklerin yönetilmesi için oluşturulan altyapı, siyaset ve teknikleri,

e) Ortaya çıkabilecek muhtemel usulsüzlükleri yahut uyumsuzlukları erken haber almayı mümkün kılan ve bu neviden vakıaların gerektiğinde Borsa dışındaki bir makama bildirilebilmesiimkanınıda sunan tesirli bir ihbar düzeneğini,

f) Finansal ölçütlerin hesaplanması süreçlerinde gerekli bilgi ve deneyime sahip çalışanların görevlendirilmesine ve bu çalışanların uzmanlıklarının periyodik olarak gözden geçirilmesine ait düzenlemeleri,

g) Finansal ölçütlerin hesaplanması süreçlerinde misyon alan çalışanların etik kıymetler, çıkar çatışmalarının önlenmesi veoperasyonelsüreklilik üzere mevzuları da kapsayan eğitim programlarına ait düzenlemeleri,

kapsar.

(2) Finansal ölçütleri denetim sistemine ait asıllara ve borsa dışı data kullanılarak hesaplanması durumunda uyulacak ek kurallara Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde yer verilir.

Finansal ölçütlerin gözetimi

MADDE 32/E- (1) Nezaret düzeneği minimum olarak;

a) Nezaret işlevinin yürütülmesinde misyon alacak tüm işçinin, vazife tarifi ve bu çalışanın seçiminde temel alınacakkriterleri, nezaret sorumluluğunun bir komite yahut çalışma kümesine verilmesi halinde komitede misyon alacaklara ait özet bilgilerin oluşturulması, bunların aday gösterilmesi, seçilmesi, azledilmesi ve değiştirilmesine ait süreçleri ve bunlardan çıkar çatışmasının engellenmesi kapsamında beyan alınması süreçlerini,

b) Finansal ölçütlerin özellikleri ile hedeflenen, beklenen yahut bilinen kullanım alanlarının ve tespit edilen mevcut yahut potansiyel çıkar çatışmalarının değer seviyesinin incelenmesi ve kıymetlendirilmesi süreçlerini,

c) Finansal ölçütlerin tarifinin ve finansal ölçütlerin belirlenen ölçüm hedeflerini uygun bir biçimde göstermeye devam edip etmediğinin tespiti maksadıyla kural setlerinin periyodik olarak gözden geçirilmesine ait kuralları,

ç) Kural setlerinde yapılan yahut yapılması öngörülen değişikliklerin incelenmesi ve finansal ölçüt yararlanıcılarının kelam konusu değişikliklere ait görüşlerinin alınması yahut değişikliklerin yapılmasının talep edilmesine ait kuralları,

d) Finansal ölçüte ait problemler ve riskler hakkında daima bilgi sahibi olmak için alınacak önlemleri ve mümkün olduğu ölçüde finansal ölçütün iç ve dış incelemelerinin yaptırılmasına ait kuralları,

e) Finansal ölçütlerin hesaplanmasına son verilmesi halinde, hususa ait olarak finansal ölçüt yararlanıcılarının görüşlerinin alınmasında izlenecek kurallardahilolmak üzere son vermeye ait süreçlerin gözden geçirilmesi ve onaylanmasına ait kuralları,

f) Finansal ölçütlerin, dışarıdan hizmet alımı kapsamında hesaplanması dadahilolmak üzere, idare ve operasyonlarının gözetilmesine ait kuralları,

g) İç ve dış kontrol sonuçlarının kıymetlendirilmesi ve bu kontrollerin sonuçlarında önerilen güzelleştirici tedbirlerin uygulamalarının takip edilmesine ait kuralları,

ğ) Finansal ölçütlerin kural setlerine uygun olarak hesaplandığının ve varsa hesaplamalarda dikkate alınan uzman takdirlerinin ve borsa dışı bilgi sunanların denetlenmesine ait kuralları,

kapsar.

(2) Borsanın sermayesinde hisse sahibi olanların, idare denetimini elinde tutanların yahut Borsanın ve/veya bağlı şirketlerinden birinin gösterdiği faaliyet yahut hareketler sebebiyle çıkar çatışmalarının doğduğu durumlarda; Borsa, hakkında bilgi sahibi olduğu finansal ölçüt yararlanıcılarının, lisanslı kullanıcılarının ve öbür Borsa dışı data sunanların istikrarlı bir biçimde temsil edildiği ve oluşan çıkar çatışmasını bertaraf edecek biçimde faaliyette bulunacak bağımsız bir nezaret yapısı kurar.

(3) Finansal ölçütlerin nezaret işlevine ait asıllar ile borsa dışı data kullanılarak hesaplanması durumunda uyulacak ek kurallara Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde yer verilir.

Finansal ölçütlerin oluşturulması

MADDE 32/F- (1) Borsa, finansal ölçütleri tasarlarken ölçmeyi hedeflediği değişimlerin ekonomik gerçeklerini doğru ve muteber bir formda yansıtmayı maksatlar ve bu emele erişmek için finansal ölçütlerin fiyatında, oranında yahut kıymetinde bozulmaya yol açabilecek içsel faktörleri bertaraf eder.

(2) Borsa, finansal ölçütlerin hesaplamalarına ait olarak kâfi şeffaflığı sağlamakla yükümlüdür. Borsa, finansal ölçütlerin dizaynında uygun düştüğü ölçüde ve bunlarla hudutlu olmamak üzere;

a) Ölçülmesi hedeflenen değişime uygun ve kâfi büyüklükte örneklem kullanılmasını,

b) İlgili pazarın büyüklüğünü ve likiditesini,

c) Mukayeseli olarak finansal ölçütün hesaplanmasına temel teşkil eden pazarın büyüklüğü ile pazarda gerçekleşen süreç hacmini,

ç) Gerçekleşen süreçlerin piyasa iştirakçileri ortasında dağılımını,

d) Piyasa dinamiklerini,

dikkatealır.

(3) Borsa, faize dayalı finansal ölçütlerin hesaplanmasında; süreçlerin yapıldığı vakit ile girdi datalarının sağlandığı vakit ortasındaki rastgele bir piyasa olayının tesirini dikkate almak, süreç verilerindenenterpolasyonveyaekstrapolasyonyapmak yahut borsa dışı bilgi sunanların yahut öteki piyasa iştirakçilerinin kredi puanındaki değişiklikleri yansıtmak suretiyle bilgilerde düzeltme yapabilir.

(4) Borsa, faize dayalıswapişlemleri üzere faize dayalı finansal ölçütü etkileyebilecek nitelikteki süreçlerin, ölçüte olan tesirini belirlemek gayesiyle hassaslık tahlilleri yapabilir.

(5) Finansal ölçütlerin dizaynında kullanılan datanın yeterliliği, bilgi hiyerarşisi ve ölçüt hesaplamalarına yönelik şeffaflığın sağlanmasına yönelik temeller, Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde belirlenir.

(6) Borsa, finansal ölçütlerin tarifinin değişmesi, ölçmeyi hedeflediği değişimleri temsil edememesi, hesaplanması için gerekli taban bileşenin olmaması yahut bilgi yetersizliği, mevzuattaki yahut piyasa yapısındaki değişiklikler nedeniyle yahut farklı bir nedenle finansal ölçütlerin hesaplanmasına son verebilir. Son vermeye ait asıllar Borsa tarafından yapılacak düzenlemelerde belirlenir.

Borsa dışı bilgi kullanılarak finansal ölçüt oluşturulması

MADDE 32/G- (1) Borsa, finansal ölçütlerin hesaplamasında bilgi sunmaya yetkili kendisi dışındaki kurumlar tarafından temin edilen dataları, bu dataların toplanması ve iletilmesi süreçlerine yönelik uygun denetim sistemlerini oluşturmak kaydıyla kullanabilir. Denetim sistemi, datanın temin edileceği dış kaynağın seçimi, dataların ne halde temin edileceği ve bilginin bütünlüğü ile kapalılığının ne formda sağlanacağı konularını kapsar. Borsa, finansal ölçütün borsa dışı dataya dayanılarak oluşturulması durumunda gözeteceği öteki temelleri ilgili düzenlemelerinde belirler.

Denetim

MADDE 32/Ğ- (1) Borsa, finansal ölçüt hesaplama süreçlerini, bu süreçlerin kural setlerine ve ilgili mevzuatına ahengini, Borsa tarafından yapılacak ilgili düzenlemenin yürürlüğe girmesinden altı ay sonra birinci sefer ve daha sonra iki yılda birden az olmamak şartıyla gözden geçirmek ve raporlamak üzere kâfi deneyim ve bilgiye sahip, bağımsız iç yahut dış denetçi görevlendirir.Bu kontrollerin sıklığı, Borsanın finansal ölçüte ait faaliyetlerinin boyutu ve karmaşıklık düzeyiyle orantılı olarak belirlenir.”