Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF) datalarına nazaran Türkiye’de 20-79 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası bulunuyor ve bu sayı yetişkin nüfusun yaklaşık yüzde 15’ine karşılık geliyor. Sanılanın tersine diyabetin sırf kan şekeri yüksekliği ile sonlu olmadığını lisana getiren Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aytaç Çetinkaya, “Zamanla göz, böbrek, kalp-damar sistemi ve sonlar de bu rahatsızlıktan olumsuz etkilenebiliyor. Bu komplikasyonlardan biri olan diyabetik ayak hastalığı, hudut hasarı ve sirkülasyon bozukluğu nedeniyle ayakta yaraların düzgünleşmesini zorlaştırıyor; enfeksiyon riskini artırarak ilerleyen periyotlarda ayak ya da bacak kaybına kadar gidebiliyor” dedi.

Diyabetik ayak tedavisinde en değerli klasik yaklaşımlar; kan şekerinin denetimi, sistemli yara bakımı, enfeksiyon tedavisi ve gerekirse cerrahi müdahaledir. Günümüzde eksozom, amniotik membran ve şok tedavileri üzere yeni yaklaşımların dikkat çektiğinden bahseden Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Aytaç Çetinkaya, “Eksozom tedavisi iltihabı azaltıp güzelleşmeyi hızlandırıyor, plasentadan elde edilen zar dokusu amniyotik membran biyolojik bandaj üzere tesir ederek doku tamiratını takviyeler, şok dalga tedavileri ise hücreleri uyararak güç kapanan yaraların güzelleşmesini kolaylaştırıyor” formunda konuştu.

Eksozom tedavisiyle bedenin tamirat gücü destekleniyor

Vücudumuzdaki hücrelerin birbiriyle haberleşmesini sağlayan çok küçük parçacıklara eksozom dendiğini lisana getiren Prof. Dr. Çetinkaya, “Kök hücreler tarafından üretilen bu parçacıklar güzelleşmeyi destekleyen bilgiler, proteinler ve büyüme faktörleri taşır; yani hücrelerin birbirine ‘iyileş’ sinyali göndermesini sağlar. Eksozomlar yaralarda üç sistemle tesir eder: çok iltihabı denetim altına alır, onarıcı hücrelerin daha etkin çalışmasını sağlar ve yeni damar oluşumunu destekleyerek yaranın beslenmesini ve güzelleşmesini hızlandırır. Bedenin kendi hücreleri de eksozom üretir, lakin doğal ölçü bazen kâfi olmaz. Eksozom tedavisinde; kök hücrelerden elde edilen eksozomlar laboratuvar ortamında ağırlaştırılarak yara bölgesine uygulanır ve bu süreç dışarıdan desteklenmiş olur” dedi.

Plasenta yaraları iyileştiriyor

Amniyotik membranın, hamilelik sırasında plasentaya bağlı olarak bebeği saran zar katmanı olduğunu tabir eden Çetinkaya, “Plasenta, bebeği dış etkenlerden korur ve gelişimi boyunca gereksinim duyduğu birçok maddeyi sağlar. Doğumdan sonra artık kullanılmayan bu zar, özel süreçlerden geçirilerek tedavi maksatlı kullanılabilir hale getirilir. Bilhassa sıkıntı uygunlaşan yaralarda tesirli olan amniyotik membran, cilt üzerine ya da muhtaçlık duyulan öteki bir bölgeye uygulanarak adeta bir biyolojik bandaj üzere vazife yapar. İçerdiği doğal büyüme faktörleri ve proteinler sayesinde hücre yenilenmesini hızlandırarak süratli güzelleşme sağlar. Yaralı bölgede şişlik ve iltihabı azaltmaya, ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur. Ayrıyeten yara izinin oluşmasını önleyebilir ve yeni, sağlıklı doku oluşumunu teşvik ederek doku tamirini destekler” dedi.

Şok dalgaları “iyileş” bildirisini taşıyor

Tıpta giderek daha fazla kullanılan sistemlerden birinin de şok dalga tedavisi olduğunu açıklayan Çetinkaya, “Tıbbi ismiyle Extracorporeal Shock Wave Therapy, bedene dışarıdan uygulanan ses dalgalarıyla güzelleşmeyi hızlandırır ve bilhassa sıkıntı kapanan yaralarda tesirli sonuçlar verir. Düşük yoğunlukta ve denetimli biçimde uygulanan şok dalgaları, cilt üzerinden yara bölgesine bir aygıt aracılığıyla gönderilir. Bu dalgalar cilde yahut dokuya ziyan vermeden hücrelerin çalışmasını hızlandırarak adeta bedene ‘Harekete geç, kendini onar!’ bildirisi iletir” bilgisini verdi.

Biyoyazıcılarla bireye özel deri üretimi bekleniyor

Diyabetik ayak tedavisinde yakın gelecekte değerli gelişmeler beklendiğini belirten Çetinkaya, “Yakında akıllı bandajlar sadece muhafaza sağlamayacak; yarayı tahlil edecek, enfeksiyonu algılayacak ve ilaç salımı yaparak adeta ‘minik bir doktor’ üzere çalışacak. Daha saflaştırılmış eksozom eserleri ile hazır jel ve spreyler geliştirilecek. 3D biyoyazıcılarla hastanın kendi hücrelerinden bireye özel deri yamaları üretilebilecek ve beden bu dokuyu daha kolay kabul edecek. Yaranın mikrobiyomunu koruyan probiyotik kremler berbat bakterileri baskılayarak doğal savunma sağlayacak. Ayrıyeten akıllı tabanlıklar, basınç sensörleri ve sıcaklık ölçen aygıtlar sayesinde ayakta yara oluşmadan evvel risk fark edilip tedbir alınabilecek” dedi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı