Alzheimer hastalığının artan yaygınlığı, korunma prosedürlerine olan ilgiyi de beraberinde getiriyor. Bu prosedürler ortasında en tanınan olanı ise ‘beyni etkin tutmak için bulmaca çözmek’. NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. A. Oğuz Tanrıdağ, bu yaygın kanının hastalığın doğasıyla örtüşmediğini, hatta hastalar için zorlayıcı olabileceğini söz etti.

Bulmaca neden tesirli bir hami değil?

Prof. Dr. Tanrıdağ, Alzheimer’ın, öncelikle yeni bilgileri öğrenme ve yakın devir hafızasını (yakın bellek) hedef alan ilerleyici bir bunama (demans) tipi olduğunu lisana getirerek, “Hastalar çoklukla 40 yıl evvelki bir anıyı yahut bir sanatkarın ismini hatırlarken, bir gün evvel ne yediğini yahut yeni tanıştığı birinin ismini unutur. Bulmacalar ise büyük ölçüde yıllar evvel öğrenilmiş, eski hafızada depolanan bilgileri geri çağırmaya dayanır. Bulmaca çözme sırasında çoklukla eski bilgiler sınanır. Alzheimer’daki temel sorun eski hafızayla ilgili değildir, aslında hastaların birçoklarında bu bellek korunmuştur. Asıl sorun, yakın periyotta öğrenilenlerin etkilenmiş olmasıdır.” diye konuştu.

Sudoku neden daha yararlı?

Yeni bilgileri hatırlamakta zati zorlanan bir hastayı daima bulmaca çözmeye zorlamanın bireyde dert, başarısızlık hissi ve hatta depresyona yol açabildiğini kaydeden Prof. Dr. Tanrıdağ bu noktada, hafızadan çok mantıksal çıkarımı hedef alan Sudoku’yu işaret etti.

Sudokunun bulmaca çözmekten farklı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Tanrıdağ, “Sudoku sırasında bireyler kendilerine verilen ihtimallerden mantıksal çıkarsamalar yapmak zorundadır. Yani sudoku boşu boşuna bellek zorlaması üzere bir çabayı değil, beynin ihtimaller üzerinde süreç yapmasını gerektirir ve her etapta çıkarsama değişir. Sudoku sırasında devreye giren bellek değil dikkat ve karar vermedir.”

Prof. Dr. Tanrıdağ, Sudoku’nun farkını ise şöyle açıkladı:

“Belleği değil, mantığı zorlar. Sudoku sırasında şahıslar kendilerine verilen ihtimallerden mantıksal çıkarsamalar yapmak zorundadır. Dikkat ve karar vermeyi gerektirir. Sudoku boşu boşuna bellek zorlaması üzere bir çabayı değil, beynin ihtimaller üzerinde süreç yapmasını gerektirir ve her basamakta çıkarsama değişir. Faal süreç yaptırır. Sudoku sırasında devreye giren bellek değil, dikkat ve karar vermedir.”

Alzheimer biyolojik bir hastalık, yeterli niyetle engellenemez

Prof. Dr. Tanrıdağ, Alzheimer’ın genetik ve biyolojik gerçeklerin başrolü oynadığı bir hastalık olduğunu unutmamak gerektiğini tabir ederek, beyinde ‘amiloid plakları’ ve ‘tau iğcikleri’ adı verilen olağandışı protein birikimleriyle karakterize olan bu hücre vefatı sürecinin, uygun niyetli zihinsel çabalarla önlenmesi yahut geri çevrilmesinin mantıken mümkün olmadığını belirtti.

Bu nedenle, bulmaca çözmenin faydalı olduğu fikrinin bilimsel bir delilden çok, yerleşmiş bir beklenti olduğunu kaydeden Prof. Dr. Tanrıdağ, beyni zinde tutmak isteyenler için eski bilgileri tekrarlamak yerine, beyni yeni yollar düşünmeye, sorun çözmeye ve mantık yürütmeye zorlayan aktivitelerin tercih edilmesinin kritik kıymet taşıdığını kelamlarına ekledi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı