Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, BM Genel Kurulu (BMGK) toplantısına katılmak üzere Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) gitti. Erdoğan, ziyaret öncesi İstanbul Atatürk Havalimanı’nda açıklama yaptı.

BM GENEL ŞURASI’NA HİTAP EDECEK

BMGK’da yapacağı konuşma için “Gazze’de vahşeti gündeme getireceğim.” diyen Erdoğan “23 Eylül Salı günü, BM Genel Şurası’na hitap edeceğim.14 yıllık kanlı ve karanlık devrin akabinde özgürlüğe kavuşan Suriye’nin yeni idaresinin orada bulunması bizim için sevindiricidir.” sözlerini kullandı. Erdoğan şöyle konuştu:

“BM’NİN ISLAHATA GEREKSİNİMİ VAR”

Cumhurbaşkanı, BM’nin ıslahata muhtaçlığı olduğunu da belirtti.

Türk-Amerikan iş etraflarıyla bir ortaya geleceğini de belirten Erdoğan, 25 Eylül’de ise ABD Başkanı Donald Trump ile bir görüşme gerçekleştireceğini söyledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan “Sayın Trump’ın global barış vizyonu ve uğraşlarına takviyemizi tabir etmiştik. Adil bir barışın kaybedeninin olmayacağına inanıyoruz. Coğrafyamızda kan ve gözyaşının dinmesini istek ediyoruz. Ne yapıyorsak yalnızca bunun için yapıyoruz. Ziyaretimiz ve görüşmelerin ülkemiz ve tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını diliyorum.” diye konuştu.

Erdoğan, BM Genel Kurulu’nun gündemine ait şöyle konuştu:

“80. Genel Heyeti’ni başkalarından farklı kılan özelliği, birçok ülkenin Filistin Devleti’ni tanıyacak olmasıdır. Biz, bu tanıma kararlarının iki devletli tahlilin hayata geçirilmesine ivme kazandırmasını temenni ediyoruz.

ÖZGÜR ÖZEL’İN İDDİALARI

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasının akabinde gazetecilerin sorularını da yanıtladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, CHP Genel Başkanı Özel’in Trump’ın oğluyla pazarlık yapıldığı argümanlarına, “Sayın Trump’la rastgele bir alışveriş yapacak olursak oğluyla yapmamıza gerek yok, Trump’ın kendisiyle yaparız. Sağır duymaz uydurur, bu adam da durmadan bu türlü uydurup duruyor.” dedi

Erdoğan, CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in, ABD Lideri Donald Trump’ın oğluyla bir “Gazze pazarlığı” yapıldığını öne sürmesiyle ilgili soruya şu cevabı verdi:

“O da yanımızda mıydı? İnanmıyorsunuz bu tıp şeylere değil mi? Sağır duymaz uydurur. Bu adam da daima bu türlü uydurup duruyor. Buna partimizin sözcüsü gereken yanıtı en hoş formuyla verdi. Ve bizler de birinci fırsatta çok daha geniş manada gereken yanıtı vereceğiz. Bizler uçak alımlarını falan Özgür Özel’e sorarak yapmadık ve yapmayız. Esasen bu işlerden de anlamaz. Onun kıratı değil. Münasebetiyle biz sayın Trump ile herhangi bir alışveriş, Türkiye-ABD ortasında yapacak olursak bunu zati oğluyla yapmamıza gerek yok. Trump’ın şahsen kendisiyle yaparız.”

ERDOĞAN’IN TARİHİ KONUŞMASI: DÜNYA BEŞTEN BÜYÜKTÜR

Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı sıfatıyla birinci defa 2014’te hitap ettiği BM 69. Genel Şura konuşmasında Filistin meselesini dünya gündemine taşımıştı.

Sorunun, bölgedeki birçok sorunun temel kaynağı olduğunun altını çizen Erdoğan, “Filistin’de iki-devletli tahlilin derhal hayata geçirilmesi, Gazze üzerindeki ablukanın kaldırılması ve İsrail’in yanında bağımsız ve sürdürülebilir bir Filistin devletinin kurulması, siyasi, insani ve ahlaki bir zorunluluktur.” tabirlerini kullanmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, global sıkıntılar için BM’yi vazifeye çağırarak, “Daha fazla gecikmeden, daha fazla pak insan hayatını kaybetmeden, global vicdan daha fazla yaralanmadan, BM meselelere tartısını koymalıdır. Altını çizerek söz etmek isterim ki, dünya, 5’ten büyüktür. BM Güvenlik Kurulu daimi üyesi 5 ülkenin, dünya gerçekleriyle bağdaşmayacak formda BM’yi etkisiz hale getirmesi, global vicdanın kabul edebileceği bir durum değildir.” kelamlarıyla tarihi bir konuşması yapmıştı.

ERDOĞAN İLE TRUMP 25 EYLÜL’DE GÖRÜŞECEK

Öte yandan ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı 25 Eylül’de Beyaz Saray’da ağırlayacağını duyurmuştu.

Trump, “Erdoğan ile her vakit çok yeterli bir alakamız oldu, 25’inde onu görmeyi sabırsızlıkla bekliyorum.” sözünü kullanmıştı.

MASADA F-16 VE F-35 GÖRÜŞMELERİ OLACAK

Donald Trump, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birçok ticari ve askeri muahede üzerinde çalıştıklarını belirterek, “Bunlar ortasında büyük ölçekli Boeing uçak alımı, değerli bir F-16 mutabakatı ve olumlu sonuçlanmasını beklediğimiz F-35 görüşmelerinin sürdürülmesi de var.” demişti.

ERDOĞAN’DAN AÇIKLAMA

Cumhurbaşkanı Erdoğan daha evvel görüşmeye dair toplumsal medya hesabından bir paylaşımda bulunmuştu.

Erodağan, Trump ile Beyaz Saray’da yapacakları görüşmede ABD ile başta ticaret, yatırım ve savunma endüstrisi olmak üzere birçok hususun ele alacağını belirtmişti.

Erdoğan, “Başkan Trump ile yapacağımız görüşmenin, ortak global barış vizyonumuz çerçevesinde bölgemizdeki savaş ve çatışmaların durmasına katkı sunacağına, ülkelerimiz ortasındaki iş birliğini daha da güçlendireceğine inanıyorum.” tabirlerini kullanmıştı.

NATO BAŞKANLAR TEPESİ’NDE GÖRÜŞMÜŞLERDİ

Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan son olarak, haziran ayında Hollanda’nın Lahey kentinde düzenlenen NATO Önderler Doruğu kapsamında yüz yüze görüşmüştü.

Trump birinci başkanlık periyodunda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı iki kere Beyaz Saray’da ağırlamıştı.

BOEING’DEN 300 UÇAK ALIMI GÜNDEMDE

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile yapacağı görüşmede, THY’nin gereksinimleri için Boeing alımı da gündeme gelebilir. THY Genel Müdürü Bilal Ekşi, Boeing’den 300 uçak alımı için kontrat koşulları ve teslimat takvimi üzerinde görüşmelerin sürdüğünü açıklamıştı.

THY Yönetim Kurulu Lideri Ahmet Bolat, 8 Haziran 2025’te Hindistan’da yapılan IATA toplantısında yaptığı açıklamada, siparişin hayata geçebilmesi için Boeing’in fiyat, teslimat ve motor bakım maliyetleri mevzularında güzelleştirme yapmasını beklediklerini söylemişti.
Türk Hava Yolları 2023 yılında, 2030’a kadar filosuna 600 yeni uçak almayı planladığını duyurmuştu. Bu uçakların 300’ünün Airbus’tan alınacağı belirtilirken, Boeing’den ise 300 uçak satın alınacağı ve bunların 787 Dreamliner ve daha küçük 737 MAX modellerinden oluştuğu söz edilmişti.

Bloomber News’de yer alan yakın tarihli bir haberde ise, Boeing’in 250 uçak alımı için Türkiye’den haber beklediği aktarılmıştı.

F-16 ALIMI SÜRECİ

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile görüşmesinde gündeme gelecek olan Lockheed Martin üretimi F-16 uçakları, bir müddettir iki ülke ortasında ele alınıyordu. 2024 yılı kasım ayında Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in parlamento komitesindeki konuşmasında “F-16 Block 70 alımı için 1 milyar 400 milyon dolarlık bir ön ödeme yapıldı. 40 F-16 Block 70 satın alıyoruz ve 79 adet modernizasyon kiti almayı planlamıştık fakat vazgeçtik.” demişti.

Türkiye, geliştirme sürecinde yer bulunmasına karşın farklı münasebetlerle F-35 savaş uçaklarını da ABD’den alamadı. Milli Savunma Bakanı Güler, aynı komisyonda bu durum hakkında bilgi verirken, yeni savaş uçaklarının silah ve ekipmanlarıyla birlikte maliyetinin yaklaşık 7 milyar dolara çıkacağını belirtti.

Güler, ABD’nin Türkiye’yi S-400 hava savunma sistemini satın alması nedeniyle F-35 programından çıkarmasının akabinde yeni savaş uçakları alımı sürecinin başladığını aktarırken, Washington’un durumunu değiştirmeye başladığını söylemiş, bu durumu, ” Bunun nedeni, Türkiye’nin yeni savaş uçağı KAAN’ın geliştirilmesindeki ilerleme. Amerikalılar, KAAN’ı inşa edip uçurabileceğimizi gördüklerinde tavırlarını değiştirdiler. Artık bize F-35 sağlamak istiyorlar. Fakat bu bahiste şimdi bir ilerleme yok; biz, üretim hissemizi geri almayı ve bu uçakları satın almayı hâlâ istiyoruz.” demişti.

Bakanın verdiği bilgiye nazaran Türk Hava Kuvvetleri’nin, bu evrede 40 adet F-35’e gereksinim duyduğunu pahalandırıyor. Bu ortada Ankara, Eurofighter Typhoon alımını da değerlendiriyor.

Anadolu Ajansı 2018 tarihli haberinde, Türkiye’nin, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın yeni kuşak savaş uçağı muhtaçlığını karşılamak üzere 1999’da Müşterek Taarruz Uçağı (F-35) Projesi’ne ortak ülke olarak katıldığı bilgisi yer aldı.

TÜRKİYE’NİN F-35 ALIM SÜRECİ

Haberde, hava filosu için 100 adet F-35 uçağı temini planlanırken, birinci 30 uçak siparişi verildiği aktarıldı ve “18-0001 kuyruk numarasıyla teslim alınacak birinci F-35 uçağı, pilot eğitimlerinde kullanılmak üzere Arizona’da yer alan Luke Hava Üssü’nde görevlendirilecek. Türkiye’de F-35 uçaklarının konuşlandırılacağı, pilot ve bakımcı eğitimlerinin gerçekleştirileceği Entegre Eğitim Merkezi’ne de konut sahipliği yapacak birinci üs olan Malatya 7. Ana Jet Üs Komutanlığı’nın aktivasyon çalışmaları da devam ediyor.” denildi.

Ancak süreç bir mühlet sonra kesintiye uğradı, akabinde ABD uçakları vermekten vazgeçti. Türk Hava Kuvvetleri için üretilen 6 adet F-35A savaş uçağı ise 2018’den bu yana ABD’de depolanıyordu.

Türkiye, JSF programına 1999 yılında girdi. Türkiye, 2002 yılında Sistem Geliştirme ve Gösterim, 2007 yılında ise Üretim, Takviye ve Daima Uygunlaştırma safhaları ile programa iştirakini artırdı ve projeye önemli sayılarda geliştirme hedefli ödemeler yaptı. Türkiye, projeye birinci girdiğinde toplam 100 adet F-35A tedarik etmeyi planladığını açıklamış 30 adet için de ön sipariş vermişti.

Savunma Sanayii Lideri Prof. Dr. İsmail Demir de Türkiye’nin F-35 programına yatırımının 1 milyar 400 milyon dolarlık meblağda olduğunu açıklamıştı.