Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 13 Kasım Dünya Güzellik Günü münasebetiyle, çağdaş çağın getirdiği derin medeniyet krizi karşısında aile kurumunun durumunu ve “iyilik” kavramının ruhsal temellerini masaya yatırdı.

Derin medeniyet krizi ve aile

Günümüz Batı dünyasında ailenin dağılma eşiğine gelmesini, çocuk ruh sıhhati meselelerindeki artışı ve evlilik aykırısı akımların yükselişini, derin bir medeniyet krizinin somut göstergeleri olarak kıymetlendiren Prof. Dr. Nevzat Tarhan, çağdaş hayat ideolojisindeki esaslı değişimlerin aileyle ilgili kadim bedelleri süratle yıprattığını ve bu buhranın global ruhsal savaşlarla daha da şiddetlendiğini söyledi.

Hızlı yaşantının ve modernizmin beraberinde getirdiği mana kaymaları, hayat ideolojisindeki esaslı değişimlerin aileyle ilgili kadim kıymetleri hızla yıprattığını kaydeden Prof. Dr. Tarhan, “Ailenin etrafındaki toplumsal ‘surlar ve kaleler’ yıkıldığında, aile üyeleri kendi yuvalarını dış tesirlerden korumak zorunda kalmışlardır. Kültürel ruhsal savaşın bir sonucu olarak, her aile kendi içinde bu uğraşın kurbanı olmaya başlamış; tanınan kültür ve tanınan rol modeller, bireylerin en mahrem alanlarına kadar sızmıştır. Bu sızma sonucunda uyuşturucu kullanımı, şiddet olayları, boşanmalar ve intiharlar üzere meseleler salgın biçiminde yaygınlaşmıştır.” dedi.

İyilik kavramı tekrar tanımlanmalı!

Materyalizm, bencillik ve konforculuk üzere Batı kıymetlerinin toplumsal ahlakı yozlaştırdığını, empati yoksunluğu ve narsisistik bedel yargılarını yaygınlaştırdığını tabir eden Prof. Dr. Tarhan, bu vahim tablo karşısında, “iyilik” kavramını yine tanımlamanın ve bilimsel temellerle güçlendirmenin kaçınılmaz bir mecburilik olduğunu vurguladı.

İyiliğin biyolojik kanıtı

Psikiyatri bilimini kültürel kıymetlerle harmanlayan Prof. Dr. Tarhan, iyiliğin yalnızca manevi bir fazilet değil, tıpkı vakitte insan tabiatında var olan biyolojik bir potansiyel olduğunu kaydetti.

İyilik yapmanın, yalnızca yardım alana değil, yardım edenin psikolojisine de olumlu tesir ettiğini belirten Prof. Dr. Tarhan, “İyilik, insan tabiatında var olan bir potansiyeldir ve biyolojik bir temele sahiptir. Psikolojide ‘geri dönüş ilkesi’ olarak bilinen kavrama nazaran, insan ne yaparsa birebiri kendisine döner; yeterlilik yapan uygunluk bulur, karşısındaki insanı dinleyen anlayış görür. Güzellik yapmak, bilindiği üzere yalnızca maddi yardımda bulunmak değildir; insanlara güler yüz göstermek, bir çiçek vermek, tebessüm etmek, beğenilen bir kelam söylemek üzere davranışların hepsi birer uygunluktur.” diye konuştu.

‘Kötülük’ Entropi Maddesine nazaran ‘İyilik’ in olmaması…

Beynin çalışma düzeneklerinin, ahlak ve hislerin fizikî delillerinin bulunduğunu gösterdiğini belirten Prof. Dr. Tarhan, şöyle devam etti:

“Özellikle ön beyin (frontal korteks) gelişimi dikkat, planlama, empati kurma ve sağduyu üzere işlevlerde kritik rol oynuyor. Bu bağlamda, duygusal zekânın (EQ) evlilik ve hayat muvaffakiyetindeki rolü, mantıksal zekâdan (IQ) daha değerli hale geliyor. Mantıksal zekânın (IQ) akademik başarıyı güçlendirirken, duygusal zekânın (EQ) hayat muvaffakiyetlerini, evlilikleri ve arkadaş bağlarını daha düzgün hale getirdiği görülüyor. Duygusal zekâsı olan bireyler, kendi hisleriyle birlikte başka insanların hislerini da okuyabilen, bağımsız davranan, uzlaşmayı başaran optimist bireylerdir. Kötülük ise Entropi Maddesine nazaran güzelliğin olmamasıdır. Kişinin kendini tanıması, içindeki olumlu ve olumsuz eğilimleri bilmesi, uygunluğa yönelmek ve berbatlıktan korunmak için kritik ehemmiyete sahiptir.”

İyiliğin ve berbatlığın tohumları 0-6 yaşta atılıyor

Prof. Dr. Tarhan, biyolojik ve ruhsal gereksinimlerin karşılandığı, sevgi, hürmet ve inancın inşa edildiği bir ailenin “son sığınak” olduğunu lisana getirerek, “Özellikle çocukluk, 0-6 yaş devri, güzelliğin ve berbatlığın, hoşun ve berbatın tohumlarının atıldığı kritik bir vakittir. Bu devirde çocuk, etrafı tarafından ödüllendirilenleri gerçek, cezalandırılanları yanlış kabul eder. Anne babanın çocuklarına karşı berbat ve uygun konusunda kararlı, devamlı ve dengeli olması, tıpkı kar yağışının yavaş ve devamlı olduğunda tutması üzere, çocuğun sağlıklı bir kişilik geliştirmesinde tesirlidir.” dedi.

Çocuklara uygunluk yapma alışkanlığı kazandırılmalı

Ailede düzgünlüğün temel direklerini; sevgi, hürmet, sadakat ve sabrın yanı sıra, empatik ve adil bağlantının oluşturduğunu da anlatan Prof. Dr. Tarhan, şunları söyledi:

“Empati, bir diğerinin acısını anlamak ve ona şefkatle yaklaşmaktır. Empatinin olmadığı bir aile ortamında meseleler kolaylaşmaz. Empati ve şefkat, diğerinin acısını manaya ve ona yardım etme fedakârlığını gerektirirken, adalet ve istikrarlı yaklaşım hem aile içi bağlarda hem de çocuk eğitiminde temeldir. Sorumluluk alma, öz-eleştiri yapma, gerçekçi beklentilere sahip olma, kanaatkârlık ve evliliği bir ‘takım oyunu’ olarak görme anlayışı, ailedeki uygunluk halini güçlendirir. Uygunluk, yalnızca ahlaki bir seçim değil, tıpkı vakitte ferdî ve toplumsal ruhsal sıhhatin temelini oluşturan, beyin temelli bir süreçtir. Çocuklara yeterlilik yapma alışkanlığı kazandırmak, vicdan gelişimi, dengeli disiplin ve gerçek özgürlük kavramlarını öğretmek, onların sağlıklı bireyler olarak yetişmesi için hayati kıymettedir. Modernizm yağmur ekti fırtına biçiyor, ailedeki yangını yeterlilik söndürecek.”

Ailede uygunluk etkin bir süreç olmalı

Çağımızın getirdiği materyalizm, tüketim odaklılık ve teknoloji bağımlılığının, ailede güzellik halini tehdit ettiğini lisana getiren Prof. Dr. Tarhan, mutluluğu dışsal ögelere bağlamanın bir yanılsama olduğunu, asıl mutluluğun insanın iç dünyasıyla ilgili olduğunu ve bu tuzaklardan kurtulmanın yolunun kanaat ve sonuç bilinci olduğunu kaydetti.

Ailenin, çağdaş dünyanın meydan okumaları karşısında yine tanımlanması ve güçlendirilmesi gereken son sığınak olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Ailede uygunluk, pasif değil, daima yatırım, öğrenme, şuurlu gayret ve dinamik bir istikrar gerektiren faal bir süreçtir. Bu güzellik hali, bireylerin memnunluğunu sağlamanın yanı sıra, sağlıklı, huzurlu ve umutlu bir geleceğin temelini oluşturmaktadır ve ‘ailede iyilik’ yaklaşımı, çağımızın yaralarını sarmada değerli bir yol haritası sunmaktadır.” Halinde kelamlarını tamamladı.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı