Dünya genelinde alarma yol açan ve ülkemizde de görülen H3N2 grip virüsünün Türkiye’de nasıl ve ne kadar tesirli olacağı merak ediliyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Badur, gündemdeki H3N2 virüsünün yeni değil lakin değişime uğramış bir virüs olduğunu söyledi. Klasik gribe nazaran daha süratli yayılabilen yeni varyantın, kimi risk kümelerinde daha ağır semptomlara yol açabileceği ihtarında bulunan Prof. Dr. Selim Badur, mevcut aşıların bilhassa risk grubundakiler için yeni varyanta karşı koruyuculuğu olduğunu belirtti.

İstanbul Atlas Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Badur, gündemdeki H3N2 varyantının yeni bir virüs olmadığını, değişime uğramış bir virüs olduğunu söyledi.

Pandemiye neden olan tek virüs: İnfluenza A

İnsanlarda pandemiye neden olduğu bilinen tek İnfluenza tipinin İnfluenza A virüsü olduğunu kaydeden Prof. Dr. Selim Badur, “İnfluenza A, köken aldığı kuşlardan ve domuzlardan insanlara geçip, viral evrim yoluyla konağa ahenk sağlayarak 1918 “İspanyol gribi” ve 2009 “Domuz gribi” üzere yakın tarihimizde de global pandemilere yol açmıştır. Son yıllarda İnfluenza A H5 ve H7 alt tipleri üzere beşerde yüksek mortaliteye (Yüzde 30–50) neden olan kuş gribi virüsleri ile yüzlerce olay bildirilmiş lakin yayılım olmamıştır. İnfluenza H5N1 virüsü, Ocak 2025’ten itibaren kümes hayvanları ve göğüslü tiplerinde global olarak dolaşmaya başlamıştır. Fakat bu virüsler, şimdi insanlarda daima bir infeksiyon zinciri oluşturmamıştır” dedi.

H3N2 yeni bir virüs değil

Pandemi riski taşıyan ve kanatlılardan bulaşma potansiyeli bulunan bu çeşit etkenler dışında, bilhassa H1N1 ve H3N2 tiplerinin mevsimsel gribe neden olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Badur, “Bu tipler, beşerler dışında, domuzlar, atlar, kediler, köpekler, maymunlar, kümes hayvanları ve yabani kuşlar dahil olmak üzere birçok tipi infekte edebilmektedir. H3N2 virüsü yeni bir virüs değildir; bilinen ve yıllardır sirkülasyonda olan İnfluenza A/H3N2 virüsünün, etkenin bilinen ‘kolaylıkla mutasyona uğrama’ özelliğinden ötürü, sıklıkla değişime uğraması şaşırtan değildir. Gündemdeki H3N2 varyantının yeni bir virüs olmadığını, lakin değişime uğramış bildik bir virüs olduğunu söyleyebiliriz” diye konuştu.

İnfluenza dönemi, bu yıl birkaç hafta erken başladı

Japonya ve İngiltere’de artan hadiselerle ilişkilendirilen bu H3N2 varyantnın tüm kıtalarda tespit edildiğini kaydeden Prof. Dr. Selim Badur, “Avrupa Hastalık Tedbire ve Denetim Merkezi (ECDC) 20 Kasım’da yaptığı güncellemede, İnfluenza döneminin, bu yıl evvelki yıllara nazaran birkaç hafta daha erken başladığını ve son haftalardaki yükselişin temel nedeninin de İnfluenza A/H3N2 virüsleri olduğunu belirtmiştir. COVID-19 pandemisinin akabinde uzun bir müddet çok az genetik yahut antijenik değişim gösteren İnfluenza A/H3N2 virüsleri, kuzey yarımkürenin 2024–2025 İnfluenza döneminde yine değerli biçimde evrimleşmeye başlamıştır” dedi.

Klasik gribe nazaran daha süratli yayılabiliyor

Yeni varyantın artık global çapta sirkülasyonda olduğunu kaydeden Prof. Dr. Selim Badur, “Yeni ortaya çıkan A/H3N2 subklad K, artık global çapta sirkülasyonda olup 2025 Mayıs–Kasım devrinde, Avrupa’nın birçok ülkesinde süratle yayılım göstermiştir. Klasik gribe nazaran daha süratli yayılabilen ve birtakım risk kümelerinde daha ağır semptomlara yol açabilen bir virüs kelam mevzusudur. Bu salgının olağan grip virüsüne nazaran, daha süratli yayılarak daha fazla kişiyi hastalandıracağına dair öngörüler bulunmaktadır. Şimdi ağır bir hastalık tablosuna yol açtığı konusunda bilgi bulunmamaktadır lakin bulaşma suratının arttığı istikametinde bulgular kelam konusu olduğundan dikkatle izlenmesi gereken bir virüs ile karşı karşıya olduğumuzu; lakin bugün için etkenin pandemi oluşturacak tipte bir yayılım göstermediğini söyleyebiliriz” dedi.

Mevcut aşıların koruyuculuğu var mı?

Mevcut aşıların bilhassa risk grubundakiler için yeni varyanta karşı koruyuculuğu olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Badur, “İnfluenza A (H3N2) subklad K, aşı referans suşu ile karşılaştırıldığında hemaglütinin geninde K2N, T135K, S144N (+CHO), N158D, I160K, Q173R, K189R, T328A ve S378N değişikliklerini barındırmaktadır. Ancak şu ana kadar gerçek aşı aktiflik bilgilerinin sonlu olması nedeniyle mevcut İnfluenza aşısının antijenik olarak uyumsuz varyantlara karşı da çapraz müdafaa sağlayabilmesi beklenmektedir ve bilhassa ağır İnfluenza komplikasyonları açısından yüksek risk altındaki bireyler için kritik bir halk sıhhati aracı olmaya devam etmektedir” dedi.

Virüsün aşıdan büsbütün kaçması mümkün değil

Avrupa Hastalık Tedbire ve Denetim Merkezinin (ECDC), genel nüfus için riski orta seviye olarak belirtirken, önemli hastalığa yakalanma mümkünlüğü daha yüksek olan bireyler için (özellikle 65 yaş üstü, öbür hastalıkları olan, gebe bayanlar yahut bağışıklık sistemi zayıf olanlar) riski daha yüksek olarak değerlendirdiğini kaydeden Prof. Dr. Selim Badur, “Grip virüsü yapısında gerçekleşen değişiklikler nedeniyle kısmen bağışıklık sistemimizden kaçabilmektedir. Ancak, mevcut grip aşıları, aktiflikleri bir ölçü azalmış olsa da bu yeni tip için de muhafaza sağlayacaktır. Kelam konusu değişimlere uğrayan virüsün aşıdan büsbütün kaçması mümkün değildir” dedi.

Şiddetli titreme ve yüksek ateş görülüyor

İnsanların dolanımdaki yeni varyant ile daha evvel karşılaşmadıkları için virüsün süratle ve basitçe yayılması beklenen bir durum olduğunu belirten Prof. Dr. Selim Badur, “Grip virüsleri daima mutasyona uğramaktadır ve minör farklılaşmalar sıklıkla görülür. Fakat bazen bugün kelam konusu olduğu üzere, daha ağır farklılaşmalar olabilir. Hakikaten bugün dolanımdaki H3N2 mevsimsel grip virüsünde dokuz mutasyon ortaya çıkmıştır ve bu nedenle mutasyona uğramış virüsün görülme oranında ‘hızlı bir artış’ yaşanması doğaldır. İnsanların bağışık olmamaları nedeniyle bu virüsün neredeyse kesin olarak tüm dünyaya yayılacağını düşünmek şaşırtan olmaz. Klinik bulgular açısından, yeni varyantın yol açtığı enfeksiyonlarda şiddetli titreme sık görülmektedir; ayrıyeten genel grip belirtilerine uyumlu olarak yüksek ateş (39-40 dereceye kadar), şiddetli kas ve eklem ağrısı, kuru, boğulacak üzere bir öksürük kelam mevzusudur. Bu sene dikkat çeken bir bulgu, sık olmasa da hastalarda ishal ve bulantı şikayetlerinin bulunmasıdır” ihtarında bulundu.

Soğuk algınlığı mı, grip mi yoksa COVID-19 mu?

Soğuk algınlığı, grip ve COVID-19’un belirtilerinin büyük ölçüde örtüştüğümü, tekrar de birtakım ipuçlarının ayırıcı teşhiste yardımcı olabileceğini kaydeden Prof. Dr. Selim Badur, “Soğuk algınlığı çoklukla yavaş başlar; burun ve boğaz ardını tesirler. Grip çoğunlukla apansız başlar ve eklem ve kas ağrısı, ateş ve halsizlik daha besbellidir. COVID-19 ise grip gibisi belirtiler göstermenin yanı sıra, koku yahut tat kaybı ayırt edici bir işarettir. Ayrıyeten ‘jilet üzere kesici his uyandıran’ bir boğaz ağrısı ve ishal de sık görülür” dedi.

Ülkemizde, birinci orta tatilden sonra (17 Kasım) okulların açılması devrinde virüsün görülme sıklığının arttığını belirten Prof. Dr. Selim Badur, “Klasik yayılma özelliği nedeniyle evvel çocuklar ortasında başlayan yayılım, daha sonra erişkin yaş kümesine sıçramıştır. Bugün için İstanbul’da, çeşitli sıhhat kurumlarının datalarına nazaran, test edilen hastaların yaklaşık yüzde 90’ının grip olduğu saptanmıştır. Hastalık erişkinlerde de çocuklardaki üzere ağır seyretmektedir ve acil servislere müracaatlar grip nedeniyle giderek artmaktadır” ikazında bulundu.

Alınması gereken tedbirler nelerdir?

Prof. Dr. Selim Badur, alınması gereken tedbirlere ait de şunları söyledi:

-İnfluenza aşılaması için gaye kümeleri şöyle sıralayabiliriz: Sıhhat çalışanları, çocuklar ve bilhassa de ağır hastalık açısından yüksek risk kümesi mensupları (65 yaş üstü bireyler, altta yatan metabolik, pulmoner, kardiyovasküler, nöromüsküler ve öbür kronik hastalığı olanlar, hamileler yahut bağışıklık sistemi baskılanmış şahıslar, uzun müddetli bakım tesisleri üzere kapalı ortamlarda yaşayanlar) gecikmeden aşılanmalıdır.

-Yüksek risk kümesindeki bireylerde komplikasyon ve hastalık ilerleme riskini azaltmak için, etkilenen bireylerin erken periyotta (ilk 48 saat içinde) antiviral tedavisine başlanmalıdır.

-Uzun periyodik bakım tesisleri üzere kapalı ortamlarda tespit edilen salgınlarda aşılama durumuna bakılmaksızın antiviral profilaksi planlanmalıdır.

-Sağlık kurumları, İnfluenza döneminde sıhhat sistemi üzerindeki baskıyı azaltmak için hazırlık planlarını gözden geçirmeli, enfeksiyon tedbire ve denetim uygulamalarını güçlendirmelidir. Semptomatik hastaların erken tanısı ve izolasyonu, teneffüs yolu virüslerinin dolanımda arttığı periyotlarda işçi ve ziyaretçilere maske kullandırılmalı, teneffüs yolu semptomları gösteren sıhhat çalışanları derhal test edilmeli, gerektiğinde antiviral tedavi verilmeli ve mümkünse semptomları iyileşene kadar istirahat verilerek izolasyonu sağlanmalı, el hijyeni, sistemli etraf paklığı ve kapalı alanların havalandırılmasına itina gösterilmelidir.

-Bulaşmanın nasıl azaltılabileceği (aşılanma, el hijyeni, öksürürken yahut hapşırırken ağız ve burnu kapatma, hastayken meskende kalma ve kapalı alanları havalandırma) ve ağır hastalığın tesirleri konusunda halka yönelik net iletiler içeren kamu spotları oluşturulmalıdır.

-Risk değerlendirmesi ve uygun karşılık stratejilerinin belirlenmesi için vaktinde yapılan İnfluenza virüsü dizilemesi ve aşı aktifliği izlemesi de dahil olmak üzere sürveyans (izlem) çalışmaları güçlendirilmelidir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı