Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Beyin, Hudut ve Omurilik Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Onur Yaman, hidrosefali tedavisinde uygulanan şant ameliyatının nasıl yapıldığını, hangi hastalara uygulandığını, ameliyat sonrası takip ve risklerini anlattı. 

Hidrosefali tedavisinde en yaygın uygulanan formüllerden biri şant cerrahisi…

Beyinde su toplanması olarak bilinen hidrosefalinin, beyin içerisindeki beyin omurilik sıvısının (BOS) olağan akışının bozulması sonucu ortaya çıkan bir durum olduğunu aktaran Prof. Dr. Onur Yaman, “Bu sıvı, beyin içindeki ventrikül ismi verilen boşluklarda üretilir ve dolaşır. Hidrosefali tedavisinde en yaygın uygulanan prosedürlerden biri şant cerrahisidir.” dedi.

Şantın kapalı, plastik bir sistem olup sıvının bir bölgeden diğer bir bölgeye taşınmasını sağladığını lisana getiren Yaman, “Proksimal (yakın) ucu beynin ventrikül boşluğuna, distal (uzak) ucu ise ekseriyetle karın boşluğuna yerleştirilir. Ortada ‘valf’ ismi verilen, sıvı akışını denetim eden bir sistem bulunur.” açıklamasını yaptı.

Şant cerrahisi çocuklarda ve yetişkinlerde uygulanabilir!

Şant ameliyatının hidrosefali tanısı almış hastalarda, bilhassa akut olaylarda birinci başvurulan cerrahi usul olduğunu tabir eden Prof. Dr. Onur Yaman, “Çocukluk ya da erişkin devrinde edinsel nedenlerle (travma, travma sonrası beyin kanaması, tümör gibi) BOS akışının bozulduğu durumlarda uygulanabilir.” dedi.

Ayrıca yeni doğanlarda ya da erken çocukluk periyodunda doğuştan hidrosefali olaylarında da şant cerrahisinin tercih edildiğini kaydeden Yaman, öncelikle hidrosefaliye yol açan nedenin ortadan kaldırılmaya çalışıldığını, akabinde şant cerrahisinin planlandığını aktardı.

Ameliyat sonrası takip önemli!

Şant ameliyatının genel anestezi altında ameliyathane şartlarında yapıldığını belirten Prof. Dr. Onur Yaman, “Beyin içerisindeki ventrikül boşluğundaki sıvının karın boşluğuna taşınabilmesi için sistem yerleştirilir. Bunun için kafatasında makul bir noktadan küçük bir kesi açılır, ventrikül içine proksimal uç yerleştirilir. Distal uç ise ekseriyetle batının sağ tarafına, küçük bir kesiyle yerleştirilir. Şant sistemi kapalı olmalıdır; cilt altından geçirilen bir tünelle iki uç birleştirilir. Ortada sıvı akışını denetim eden valf bulunur. Tüm süreç ortalama 45 dakika sürer.” dedi.

Ameliyat sonrası hastalar ekseriyetle 1-2 gün hastanede takip edildiğini ve üçüncü gün civarında taburcu edildiğini kaydeden Yaman, şöyle devam etti:

“Yaraların uygunlaşması, hastanın yaşına bağlı olarak 7 ila 10 gün sürer. Birinci denetim ameliyattan bir ay sonra yapılır. Akabinde rastgele bir sorun yoksa yıllık denetimlere geçilir. Takiplerde öncelik klinik değerlendirmedir. Ailelere yahut erişkin hastalara, olağan ömürlerine devam edebilecekleri bilgisi verilir. Lakin şant tıkanması yahut bozulması üzere durumlarda baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, dengesizlik, şuur bulanıklığı üzere şikâyetler görülebilir. Bu belirtiler ortaya çıktığında kesinlikle tabibe başvurulmalıdır.”

En değerli risk, şanta bağlı komplikasyonlar!

Şantların ömürlük olabileceğini aktaran Prof. Dr. Onur Yaman, “Eğer enfeksiyon, tıkanma yahut bozulma üzere komplikasyonlar gelişmezse değiştirilmesine gerek yoktur.” dedi.

Ancak bu çeşit sıkıntıların ortaya çıkması durumunda revizyon ameliyatı yapılması gerektiğini vurgulayan Yaman, “Şant enfeksiyonu kuşkusunda yüksek ateş ve enfeksiyon belirtileri kıymetlendirilir, gerektiğinde şanttan örnek alınarak enfekte olup olmadığı test edilir. Şant cerrahisi invaziv bir süreçtir. Beyin dokusu içerisinden geçerken nadiren kanama yahut hudut dokusunda hasar oluşabilir. Ayrıyeten cerrahi sonrası kanamalar görülebilir. En kıymetli riskler, sistemin enfekte olması ve kapalı sistemde sıvı tahliyesinin bozulması üzere şanta bağlı komplikasyonlardır.” biçiminde konuştu.

Ameliyat sonrası sistemli takip kritik ehemmiyete sahip! 

Şant ameliyatının, hidrosefali tedavisinde ömür kalitesini artıran ve birçok hastanın olağan bir birey üzere hayatını sürdürmesini sağlayan tesirli bir metot olduğunun altını çizen Yaman, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Ameliyat sonrası sistemli takip, muhtemel komplikasyonların erken fark edilmesi açısından kritik değer taşır. Enfeksiyon, tıkanma yahut sistem bozulması üzere durumlarda süratli müdahale ile şantın revizyonu yapılabilir. Uygun hasta seçimi, tecrübeli cerrahi grup ve tertipli denetimler, başarılı bir tedavi sürecinin anahtarlarıdır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı