Garanti BBVA ve TURMEPA iş birliğiyle yürütülen Mavi Nefes Projesi’nin Göcek ayağında, Türkiye’nin en yaşlı deniz çayırı tespit edildi. Prof. Dr. Ergün Taşkın ve takımının çalışmalarıyla Kızılada açıklarında bulunan deniz çayırının 2.000 yaşında olduğu belirlendi. Bu keşif, bilimsel literatürde ülkemiz ismine tarihi bir muvaffakiyet niteliğinde.

Garanti BBVA’nın, DenizTemiz Derneği (TURMEPA) iş birliğiyle 2021 yılından bu yana yürüttüğü Mavi Nefes Projesi, deniz altı ekosistemine yönelik bilimsel çalışmalara bir yenisini ekledi. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü uyumunda yürütülen projenin Göcek ayağında gerçekleştirilen araştırmada, Prof. Dr. Ergün Taşkın ve grubu tarafından Türkiye’de birinci kez bir deniz çayırının yaşı tespit edildi. Fethiye-Göcek Özel Etraf Müdafaa Bölgesi’nde, Kızılada açıklarından alınan örnek üzerinde yapılan uzun ve ayrıntılı laboratuvar çalışmaları, deniz çayırının 2.000 yaşında olduğunu bilimsel olarak ortaya koydu. 

Bu data, Türkiye deniz araştırmaları tarihinde bir birinci ve bölgede yürütülen tüm deniz çayırı ekim çalışmalarının geleceğini etkileyecek değerli bir kilometre taşı niteliğinde.

Oksijenin ve Biyolojik Çeşitliliğin Sessiz Kahramanları

Deniz çayırları, deniz ekosistemlerinin oksijen üretimi, karbon tavrı ve biyolojik çeşitliliğin korunması açısından kritik değere sahip. Mavi Nefes Projesi kapsamında bugüne kadar yapılan ölçümler, bu hassas ekosistemlerin korunmasının iklim değişikliğiyle uğraşta hayati bir rol üstlendiğini ortaya koyuyor. 

Bir kilometrekare deniz çayırı, ortalama 1.000 insanın yıllık oksijen muhtaçlığını karşılıyor. Atmosferdeki karbonu toplayarak iklim değişikliğiyle uğraşta kritik rol oynuyor ve karasal ekosistemlere kıyasla yüksek karbon tutma kapasitesiyle öne çıkıyor. Balıkların, kabukluların ve pek çok deniz canlısının ömür alanı ve üreme noktası olan deniz çayırları, dalga gücünü azaltarak kıyı erozyonunu önlüyor. Ayrıyeten, sediment katmanlarında geçmiş yüzyılların izlerini saklayarak ekosistemin hafızasını oluşturuyor.

Mavi Nefes Projesi’nde Bugüne Kadar Neler Yapıldı?

2021 yılında Marmara Denizi’ndeki müsilaj krizine cevap olarak başlatılan Mavi Nefes Projesi, dört yılda Türkiye’nin farklı bölgelerinde somut çevresel, bilimsel ve toplumsal sonuçlar üretmeye devam ediyor. Marmara’dan Van Gölü’ne, Göcek’ten Saros Körfezi’ne uzanan proje, denizlerde atıkların toplanmasından bilimsel araştırmalara, eğitim programlarından biyoçeşitlilik haritalamasına kadar geniş bir yelpazede faaliyet gösteriyor.

Proje mühletince Marmara Denizi’nde 275 tonun üzerinde, Van Gölü’nde ise 16 tondan fazla katı atık toplandı. Göcek’te faaliyet gösteren sıvı atık alım teknesi, yüzlerce tekneden 860 bin litre atık toplayarak yaklaşık 6,8 milyon litre deniz suyunun kirlenmesini önledi. Saros Körfezi’nde 35 istasyonda yapılan 45 dalışta 382 deniz tipi tespit edilerek bölgenin habitat haritası çıkarıldı. 

Proje kapsamında, Fethiye-Göcek Özel Etraf Muhafaza Bölgesi’nde “Deniz Çayırlarının İzlenmesi, Korunması ve Ekimi Projesi” hayata geçirildi. Bu çalışmalar sadece mevcut deniz çayırlarını korumakla kalmıyor, bölgeye yeni deniz çayırlarının kazandırılmasını da sağlıyor. Bölgede 3 farklı istasyonda Prof. Dr. Ergün Taşkın ve takımı tarafından yaklaşık 10 bin deniz çayırı fidesinin transplantasyonu gerçekleştirildi. Ekilen alanlarda yüzde 70’in üzerinde canlılık oranına ulaşıldı.  Ayrıca, bölgede 1.545 deniz çeşidi tespit edilerek biyolojik çeşitliliğin korunmasına yönelik adımlar da atıldı. Tüm bu çalışmalar, deniz ekosistemlerinin korunmasına yönelik bilimsel data tabanını güçlendiriyor. 

Mavi Nefes birebir vakitte toplumsal farkındalığın artırılmasını hedefliyor. TURMEPA’nın Milli Eğitim Bakanlığı protokolleri kapsamında yürüttüğü çevrim içi eğitimler ve gezici Mavi Nefes Eğitim Otobüsü ile bugüne kadar 100 bini aşkın öğrenci ve 5 binden fazla öğretmene ulaşıldı. Ayrıyeten lise öğrencilerine yönelik “Mavi Dedektifler” programıyla gençler, etraf şuuru kazanmanın yanı sıra kendi projelerini geliştirme fırsatı buluyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı