Göğüs kanseri, her yıl milyonlarca bayanın hayatını etkileyen ve bayanlarda en sık görülen kanser tipi olarak kabul ediliyor. Teşhis konulduğu andan itibaren yalnızca bedensel bir tedavi süreci değil, tıpkı vakitte ruhsal bir tekrar yapılanma devri de başlıyor. Uzmanlar, fizikî güzelleşmenin yanında ruhsal takviyenin de tedavinin ayrılmaz bir modülü olduğunu vurguluyor. Memorial Göztepe Hastanesi Psikoloji Bölümü’nden Uzm. Psi. İstek Beyribey, göğüs kanseriyle gayret sürecinde ruhsal dayanıklılığın değeri hakkında bilgi verdi.

Tanı anında şok, dert ve belirsizlik hisleri hakim olur

Kanser teşhisini duymak, birçok bayan için hayatın durduğu bir an manasına gelebilir. “Kanser” sözü, yalnızca bir teşhis değil; vefat, kayıp ve belirsizlik kavramlarını da beraberinde getirir. Bu periyotta hastalar ekseriyetle şok, inkâr, öfke ve ağır tasa yaşarken; ruhsal dayanak, bilgi kirliliğini azaltmak ve yalnızlık hissini gidermek açısından kritik değer taşır.

Cerrahi süreç ve kadınlık kimliği

Meme kanseri tedavi sürecinde göğsün büsbütün alınması ya da hudutlu bir kısmın çıkarılması yalnızca fizikî değil, duygusal izler de bırakabilmektedir. Göğüs; kadınlık, annelik ve toplumsal kimliğin sembolü olarak algılandığı için, kaybı ya da biçim değişikliği benlik algısında sarsılmalara yol açabilir. Göğsün kaybı ya da biçim değişikliği, şahısta “ben hala birebir bayan mıyım?” kaygısı ve bedensel bütünlüğün zedelenmesi hissi doğurabilir. “Aynaya bakmaya korkuyorum”, “Eşim beni cazip bulacak mı?” üzere sorular; ruhsal travmanın kaçınılmaz olduğunun bir göstergesidir. Bu süreçte ruhsal takviye çok değerlidir. Cerrahi sonrası rekonstrüksiyon fizikî bir tamir sağlasa da, bayanın kendi vücudunu tekrar kabullenmesi ve özsaygısını inşa etmesi için psikoterapi büyük kıymet taşır. 

Yorgunluk ve toplumsal izolasyon aşaması

Kemoterapi, radyoterapi ve hormon tedavileri, vücudu olduğu kadar ruhu da tesirler. Saç dökülmesi, kilo değişimleri ve yorgunluk üzere yan tesirler, kişinin toplumsal etrafından uzaklaşmasına ve depresif hislere sürüklenmesine neden olabilir.  Bu süreç depresyon, dert bozuklukları, uyku sıkıntıları ve toplumsal izolasyonla el ele ilerler. Kimi hastalar sevdiklerinden uzaklaşırken bazıları, toplumdan gelen “artık kırılgansın”, “iyi misin?” üzere yeterli niyetli fakat yargılayıcı bakışlar nedeniyle içine daha da kapanabilir. Bu noktada bilişsel davranışçı terapi (CBT), mindfulness uygulamaları ve küme terapileri hem korkuyu azaltır hem de yalnızlık hissini hafifletir. Ruhsal dayanak, tıbbi tedavinin tamamlayıcısı olarak hastaların ömür kalitesini artırır.

Çiftlerin irtibatı de etkilenebilir

Meme kanseri yalnızca kişisel değil, tıpkı vakitte ilişkisel bir çabadır. Cerrahi sonrası yaşanan bedensel değişiklikler, çift ilgilerinde aralık yaratabilmektedir. Bayan “Eşim beni hâlâ cazibeli bulacak mı?” diye kaygılanırken, partneri “Ona nasıl yaklaşmalıyım?” ikilemiyle baş başa kalabilir. Bu noktada çift terapisi ve psikoseksüel terapi, açık bağlantısı güçlendirmeye dayanak olabilir. Bağlantıların tekrar itimat, sevgi ve anlayış temeline oturmasını sağlar. 

Hayata yine dönüşle başlayan hastalanma korkusu

Tedavi tamamlandığında hastalarda birden fazla vakit yeni bir korku başlar; hastalığın tekrarlama korkusu. Bu nedenle her ağrı ya da denetim, yeni bir tasaya dönüşebilir. Lakin bu periyot aslında, hakikat yaklaşımlarla ruhsal dayanak sağlandığında, “travma sonrası büyüme”nin de mümkün olduğu bir devirdir. Birçok bayan bu süreçte hayatın manasını yine tanımlar, bağlarını güçlendirir ve kendi iç dayanıklılığını keşfeder. Bu devirde ruhsal dayanak almak; korkuları yönetmek, olumlu baş etme stratejileri geliştirmek ve bireyin kendi iç gücünü keşfetmesini sağlamak açısından vazgeçilmezdir.

Beden ve ruhun ortak uygunlaşması sağlanmalı

Meme kanseri tedavi sürecinde vücut ile ruh eşzamanlı güzelleştiğinde, gerçek güzelleşme kalıcı olur. Zira gerçek güzelleşme sadece tümörün alınmasıyla değil, hastanın hayat sevincini ve özgüvenini tekrar kazanmasıyla mümkündür. Bu periyotta hasta yakınlarının da dikkat etmesi gereken noktalar var. Örneğin “güçlü olmalısın” demek yerine hislere alan tanıyın. Vücut değişimlerine eleştirel yaklaşmayın; sevgi ve takviye lisanıyla konuşun. Birlikte yemek yapmak, refakat etmek üzere kolay dayanaklar kişinin yalnızlık hissini azaltır.

Ruhun uygunlaşması için 5 öneri

• Duygularınızı paylaşın ve profesyonel takviye alın.
• Bedeninizdeki değişimle ahenk sağlamak için kendinize vakit tanıyın.
• Grup terapilerine katılın; misal tecrübelerin paylaşımı yalnızlık hissini azaltır.
• Cinsel yahut çift meselelerinde uzman dayanağına başvurun.
• Tekrar hastalanma dehşetiyle başa çıkmak için nefes, gevşeme ve farkındalık tekniklerini deneyin. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı