Üsküdar Üniversitesi Etraf Sıhhati Program Lideri Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, dünyayı bekleyen çevresel riskleri anlattı.

Çevre sıhhati değerli ve hassas bir konu!

Çevre sıhhatinin uzun yıllardır gündemde olması, pek çok bilimsel ve teknolojik gelişme sayesinde bu alandaki bilgimizin artmasına karşın hala değerli ve hassas bir mevzu olma özelliğini koruduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Günümüzde atık suların arıtılmasından, suyun dezenfeksiyonuna, atık idaresinden kirlilik izleme teknolojilerine kadar pek çok gelişim gösteren alan maalesef nüfus artışı ve üretim süreçlerinden çıkan pek çok atıkla başa çıkmakta zorlanmaktadır.” dedi.

Güncel problemler, hava, su ve toprak kirliliği…

Günümüzde farklı bölgelerde farklı çevresel meselelerin kendini gösterdiğine işaret eden Dr. Adiller, “Sanayi bölgeleri ve ağır nüfusa sahip kentlerde hava kirliliği, su kirliliği, yanlış atık idaresinden kaynaklı toprak kirliliği ağır bir halde görülürken, bir yandan da iklim değişikliği su ve toprak üzere doğal kaynakları baskı altına almaktadır.” diye konuştu.

Çevre kirliliği önemli sıhhat meselelerine yol açabiliyor!

Çevre kirliliğinin insan sıhhati üzerindeki tesirlerini de kıymetlendiren Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, şöyle devam etti:

“Aslında çevresel manada her türlü kirliliğin kısa ve uzun vadeli tesirleri bulunduğu üzere direkt ve dolaylı tesirleri bulunmaktadır. Hava, su ya da toprakta bulunan kirleticilerin kimileri kısa vadeli anlık sıhhat meseleleri yaratırken kimileri uzun müddette kendini göstermekte ve önemli sıhhat meselelerine yol açmaktadır. Ayrıyeten bir etraf bileşeninde kendini gösteren kirlilik bir başkasında bozulmaya yol açmakta ve beklenmedik sonuçlar doğurabilmektedir. Örneğin içerisinde ziyanlı unsurlar bulunan bir su ile sulanan bitkiler besin güvenliği riski oluşturabilmektedir.”

Bir kot pantolon üretiminde 3 bin 781 litre su tüketiliyor

Bireylerin günlük ömürde alabileceği tedbirlere de işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Bireyler günlük hayatlarında öncelikle etraf sıhhatini muhafaza gayeli tedbirler almalıdırlar. Zira her ne kadar tüketiciler direkt çevreyi kirletmese de çevreyi kirleten üreticilerden aldıkları eserlerle ya da fazla tüketimleri sonuçlarında ortaya çıkan atıklarla etraf kirliliğine ortak olmaktadırlar. Bu yüzdende her tüketici aldığı rastgele bir eserinin -ne kadar suçsuz olursa olsun- üretim sürecinin etrafa ziyanı olduğunun şuurunda olmalıdır. Zira üretim sürecinde ortaya çıkan atıklar ne kadar yanlışsız biçimde yönetilirse yönetilsin, her üretim sürecinde ortaya çıkan atık ya da kullanılan doğal kaynak etrafta bir iz bırakmaktadır. Bunun en kıymetli örneklerinden biri de su tüketimi olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin Birleşmiş Milletler Etraf Programı UNEP bilgilerine nazaran bir kot pantolon üretiminde 3 bin 781 litre su tüketilmektedir. Su zahmeti yaşadığımız bu günlerde bunun aslında hayatımız için ne kadar değerli olduğunu varsayım edebiliriz.” halinde konuştu.

Türkiye süratle “su fakiri” ülke olmaya yanlışsız gidiyor

Su kıtlığına dikkat çeken Dr. Adiller, şöyle devam etti:

“Su canlı hayatı için en temel gereksinimlerden biridir. Ve bu kadar değerli olan bir gereksinim maalesef ülkemizde ve içinde bulunduğumuz coğrafyada iklim değişikliği tesiriyle giderek azalmaktadır. Ortadoğu ve Akdeniz ülkeleri iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler ortasında yer almaktadır. Ülkemiz su kaynakları açısından değerlendirildiğinde su gerilimi yaşayan ülkeler kategorisinde yer almakta ve süratle su yoksulu ülke olma yolundadır. Bu noktada bizlere düşen direkt ve dolaylı olarak kullandığımız su ölçüsünü azaltmaya çalışmaktır. Çoklukla su tasarrufu denince akla diş fırçalarken musluğu kapatma önerisi gelmektedir. Lakin bu teklif çok kısıtlı bir tasarruf sağlamaktadır. Ferdi olarak kullandığımız su direkt ve dolaylı kullanım olarak 2 sınıfa ayrılır. Direkt kullandığımız su günlük gereksinimlerimiz için musluğumuzdan tükettiğimiz suyu tanım etmektedir. Dolaylı kullandığımız su ise, tüm gereksinimlerimizin üretim süreçleri için harcanan su ölçüsünü tabir etmektedir. Günümüzde büyük kentte yaşayan bir kişinin direkt su tüketimi kabaca günlük 200 litre düzeyindedir. Lakin birebir kişinin ortalama günlük dolaylı su tüketimi 4 bin litrenin üzerinde olabilir. Örneğin satın aldığınız bir akıllı telefonun üretim süreçlerinde 12 bin litreden fazla su tüketilmektedir. Bu açıdan bakıldığında tüketim alışkanlığını değiştirmek yılda milyonlarca litre su tasarrufuna sebep olabilir.”

Enerji tasarrufu da tabiatın korunmasında kıymetli bir unsur

 Enerji tasarrufuna da değinen Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, şunları söyledi:

“Enerji tasarrufu da emsal halde tabiatın korunmasında ve sürdürülebilirlik konusunda bir başka kıymetli ögedir. Dünyanın pek çok ülkesinde yenilenebilir güç yatırımları yapılsa da günümüzde hala güç kıymetli bir oranda doğalgaz ya da kömür üzere fosil kaynaklar yardımıyla gerçekleştirilmektedir. Fosil yakıtlar yardımıyla üretilen bu gücün bedeli ne kadar tedbir alınıyor olsa da hava kirliliği, karbon emisyonları ve hatta asit yağmurları olmaktadır. Hava kirliliğine bağlı ortaya çıkan hastalıklar, karbon emisyonlarındaki artıştan tesirini arttıran iklim değişikliği ve asit yağmurlarından kaynaklanan ziraî randıman kaybının bedeli ekolojik açıdan ve halk sıhhati açısından büyük olmaktadır. Ayrıyeten bu durumun geri çevrilmesi için ekonomik bedeller de ödenmektedir.”

Araştırmalar kanımızda bile mikro boyutta plastik kalıntıları olduğunu gösteriyor

Atık idaresinde bireylerin sorumluluğuna dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Dünyamızda hiçbir husus sınırsız değildir. Bunun yanı sıra bir husus bir anda yok olmaz. Üretim süreçlerinde kullanılan pek çok hammadde tabiattan farklı biçimlerde elde edilir ve tabiattan elde edilen bu unsurların bir rezerv ölçüsü vardır. Bu noktada eserlerin kullanım ömürlerini doldurduktan sonra geri dönüştürülerek tabiattan alınan hammadde ölçüsünün azaltılması hem bu rezervleri korumakta hem de bu rezervlerin tabiattan elde edilme süreçlerinde ortaya çıkabilecek kirlilik risklerini ortadan kaldırmaktadır. Ayrıyeten bu eserlerin geri dönüştürülmemesi ve atık haline dönüşmesi önemli bir etraf sıhhati sorunu yaratmaktadır. Atıkların geri dönüştürülmediği her senaryoda bu atıklar ya yakılarak atmosfere karışarak ya da toprağın altında uzun yıllar boyunca bozulmadan kalacaklardır. Daha berbat halde yönetilmeleri bu atıkların sulara ve toprağa karışarak etrafa ve canlılara daha fazla ziyan vermesine yol açacaktır. Örneklendirecek olursak günümüzde plastik tüketimi sonucunda ortaya çıkan atıkların gerçek halde yönetilmemesi okyanuslarda ülkemiz yüzölçümünden daha büyük plastik atık adaları oluşmasına sebep olmuştur. Ayrıyeten yapılan araştırmalar kanımızda bile mikro boyutta plastik kalıntıları olduğunu göstermektedir.” diye konuştu.

Devlet ve toplum el ele vermeli

Çevre sıhhatinin korunmasında devletlerin ve mahallî idarelerin öncelikli adımlarına da değinen Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Günümüzde eşiğinde bulunduğumuz çevresel felaket fakat devlet, lokal idare ve halkın tam iştirakli çevreci bir yaklaşım benimsemesiyle mümkündür. Öncelikle devlet ve mahallî idarelere düşen birinci vazife kamu ve özel kurumlarda tam çevreci bir yaklaşım sergilenmesini sağlamaktır. Bu çevreci yaklaşımı sağlarken alanın uzmanlarının gerektiği noktalarda istihdam edilmesi, bilhassa kamu ve özel kesimde sürdürülebilirlik ve etraf muhafaza ile ilgili pozisyonlarda etraf mühendisleri ve etraf sıhhati teknikerlerinin istihdamının arttırılması ülke genelinde bu husustaki şuuru ve fonksiyonelliği arttıracaktır. Ayrıyeten vatandaşların etraf şuurunu ve ekolojik okuryazarlık düzeylerinin yükseltilmesi konusunda da çalışmalar yapılmasını desteklemek gerekmektedir.” tabirinde bulundu.

Çözüm fırsatı için geleceği beklemeyelim!

Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Adiller, “Hava, su ve toprak kirliliği temel çevresel problemler olarak görülse de bu sıkıntıların hayatın her kısmına yansıması pek çok önemli çevresel, yaşamsal, ekonomik ve sosyolojik sorun yaratmaktadır. Su gerilimi yaşadığımız günlerde su kaynaklarımızı kirletmemiz bizi su yoksulu haline getirir. Suyu ve toprağı kirletmemiz kısa vadede besin güvenliğini riske atar, uzun vadede ise toprak kaynaklarımıza ziyan vererek ziraî verimliliği düşürür ve kıtlığa sebep olabilir. Dünyanın farklı ülkelerinde geçmişte yaşanan pek çok çevresel felaket ülkemiz ve içerisinde bulunduğumuz coğrafyada yaşanabilir. Tahlil fırsatı için geleceği beklemeyelim, gelecek kuşaklar için pak bir etraf bırakmayı bile düşünmeye gerek yok. Günümüz kuşağı bile çok uzak olmayan bir gelecekte çevresel risklerle önemli boyutta karşı karşıya gelebilir. O yüzden sorunun tahlili için yarını bile beklemeden bugünden çalışmaya başlamalıyız.” halinde kelamlarını tamamladı

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı