İBB’nin 2019’dan itibaren sürat verdiği raylı sistem atılımı ile günlük seyahatler, 2018’de Marmaray dahil 2,7 milyon düzeyindeyken 2025’te 4 milyona ulaştı. Raylı sistem kullanım oranı da birebir devirde yüzde 35,5’ten yüzde 42,9’a çıkarak İstanbul ulaşımında tarihi bir artışa imza attı. İBB Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Pelin Alpkökin: “Yapımına devam ettiğimiz raylı sistem çizgilerini tamamladığımızda, 2029 yılı için maksadımız 425 km’ye ulaşmak. Lakin biz bununla yetinmiyoruz; 2029 sonrasında 700 km’ye ulaşacak daha geniş bir raylı sistem ağı oluşturmayı hedefliyoruz.”

İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), 2019 yılı prestijiyle başlayan raylı sistem atağına sürat kesmeden devam ediyor. İBB’nin kendi işletmesindeki metro, tramvay ve füniküler sınırları ile Marmaray dahil 2018’de günlük 2,7 milyon olan seyahat sayısı, 2025 yılında 4 milyona ulaşarak tarihi bir artış sağlandı. Böylelikle raylı sistemin toplu ulaşımdaki hissesi 2018’de yüzde 35,5 iken 2025’te yüzde 42,9’a yükseldi.
DURDURULAN ÇİZGİLER HAYATA DÖNDÜRÜLDÜ

İBB, 2019’da vazifeye geldiğinde kent genelinde üretimi durdurulmuş metro sınırlarını devraldı. Bu sınırlar, finansman problemlerinin yanı sıra, uygulanabilir nitelikte ve ayrıntıda projeleri olmayan, pek birçoklarında idari şantiyesi dahi kurulmamış sinirlerdi. Ekrem İmamoğlu’nun raylı sistemler vizyonuyla birlikte, finansman sıkıntıları ve birtakım teknik ve sözleşmesel sorunlar nedeniyle ilerleyemeyen tüm bu projeler, yapılan tasarım revizyonları, çözülen sözleşmesel sorunlar ve finansman yaratılarak kademe evre hayata geçirildi. 

İBB Genel Sekreter Yardımcısı Doç. Dr. Pelin Alpkökin, “2019’da misyona geldiğimizde imali devam eden raylı sistem sınırlarının birçoğunun durduğunu, bir kısmında ise ufak tefek işlerin yapıldığını gördük. Bu sınırlar için gerekli olan metro, tramvay ve füniküler araç üretimleri de neredeyse büsbütün durmuştu. Birinci olarak acil tedbir alınması gereken, projelendirilmesi gereken işlerimizi sıraladık. Sonra hepsini tek tek masaya yatırdık ve kollarımızı sıvayarak tüm süreci başlattık” dedi. 

Bu kapsamda durdurulan sınırların birden fazla yine çalışır hale getirildi; tünel, istasyon ve elektromekanik imalatlar yine sürat kazandı, finansman yetersizliğinden ötürü hiç başlayamamış araç temin işleri de gerekli finans kaynağı yaratılarak tekrar başlatıldı. 

2019’DAN BU YANA 65 KM AÇILDI

İBB, 2019’dan itibaren raylı sistemler için yaklaşık 2,5 Milyar Euro kaynak bularak, 65,1 km’lik raylı sistem sınırını hizmete açtı. Buna Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın üretimini tamamlayıp, işletmesi için İBB’ye devrettiği ve 13,5 milyar TL olan, tüm üretim bedelinin 2 yıldan kısa müddette İBB’den kesildiği 3 metro sınırı da dahil edildiği vakit 87,1 km çizgisi hizmete alınmış oldu.

Bu yeni çizgilerin devreye alınması, İBB’nin raylı sistem vizyonunun somut bir yansıması olarak İstanbul ulaşımında değerli bir kapasite artışı sağladı. Bu çizgiler, açılış tarihleri, uzunlukları ve etaplarıyla birlikte şu halde sıralanıyor: 

• 28.10.2020: Kabataş – Mecidiyeköy – Mahmutbey Metro Hattı’nın birinci etabı (18 km)
• 01.01.2021: Eminönü – Alibeyköy Tramvay Hattı’nın birinci etabı (9 km) 
• 29.05.2021: Ataköy – İkitelli Metro Hattı’nın birinci etabı (2,1 km)
• 28.10.2022: Rumeli Hisarüstü – Aşiyan Füniküler Sınırı (0,8 km)
• 02.01.2023: Kabataş – Mecidiyeköy – Mahmutbey Metro Hattı’nın ikinci etabı (2 km)
• 06.01.2023: Dudullu – Bostancı Metro Sınırı (14,3 km)
• 30.08.2023: Eminönü – Alibeyköy Tramvay Hattı’nın ikinci etabı (1,1 km)
• 16.03.2024: Çekmeköy – Sancaktepe – Sultanbeyli Metro Çizgisi birinci etabı (6,5 km)
• 18.03.2024: Ataköy – İkitelli Metro Hattı’nın tamamı (11,3 km)

Bu sınırların açılmasıyla birlikte İBB’nin işletmesindeki çizgi uzunluğu 2025 itibarıyla 244,3 km, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından işletilen hatlarla birlikte toplam 380,7 km’ye ulaşmış oldu. 

RAYLI SİSTEM ARAÇ FİLOSUNDA GÜÇLÜ YENİLENME

İBB, bu süreçte bir yandan raylı sistem inşaatlarına devam ederken, başka yandan bu sınırlar için araç alımlarını da gerçekleştiriyor. Haziran 2019 – Mart 2024 periyodunda toplam 176 yeni araç hizmete alındı. Devam eden tedarik süreçleriyle birlikte 278 aracın da üretimi sürüyor. Alpkökin, raylı sistem araç filosunda önümüzdeki 5 yıl içinde yüzde 50’lere kadar artış olacağını söz etti. 

2026’DA İKİ DEĞERLİ SINIR AÇILACAK

İstanbul, 2026 yılı içinde iki yeni hatta daha kavuşacak. Çekmeköy–Sancaktepe–Sultanbeyli Metro Hattı’nın Çekmeköy–Samandıra Merkez etabı 2024 Mart’ta açılmıştı. Samandıra Merkez–Sultanbeyli kısmında ilerleme yüzde 92 düzeyinde ve Mayıs 2026’da hizmete girmesi planlanıyor. Ümraniye–Ataşehir–Göztepe Sınırı ise yüzde 90 oranında tamamlandı ve 2026 sonunda tam kapasiteyle açılacak. 

Doç. Dr. Alpkökin, İstanbul’un raylı sistem vizyonuyla ilgili değerli bilgiler de paylaştı: 

“Şu anda işletmede olan raylı sistem sınırımız 380 km uzunluğunda. Yalnızca İBB tarafından imali devam eden çizgileri tamamladığımızda, 2029 yılında bu uzunluk 425 km’ye ulaşacak. Bakanlık tarafından inşa edilip hizmete açılacak sınırlar da dahil edildiğinde ise toplam sınır uzunluğu 450 km’yi aşacak. Bizim gayemiz, önümüzdeki yıldan itibaren gerekli onay ve müsaadeleri alarak yeni ihalelere çıkmak ve bu uzunluğu daha da artırmak. 

2029 VİZYONU: 700 KM’YE ULAŞAN RAYLI SİSTEM 

2029 sonrası için vizyonumuz ise 700 km’ye ulaşan kapsamlı bir raylı sistem ağı oluşturmak. Sefaköy-Beylikdüzü-Tüyap Metro Sınırı, Üsküdar-Kadıköy-Maltepe Tramvay Sınırı üzere birçok projemizin dizaynları ve fizibilite raporları tamamlanmış durumda. Fakat bu projelerin hayata geçirilebilmesi için kamu yatırım programına alınması gerekiyor ki finansmanı sağlanabilsin. Ne yazık ki, bu projeler şimdi kamu yatırım programına dahil edilmedi. Örneğin, Sefaköy-Beylikdüzü-Tüyap Metro Sınırı için 2022’den bu yana toplam 8 sefer müracaat yaptık, fakat onaylar şimdi alınamadığı için projeye başlayamıyoruz. Bunun yanı sıra, İBB olarak Esenyurt-Saadetdere Metro Çizgisi, Esenler Cadde Tramvayı ve ekspres metro HIZRAY üzere kritik projelerin ayrıntılı dizaynları tamamlanmış durumda. Ayrıyeten, birçok yeni sınırın ön tasarım ve fizibilite çalışmaları titizlikle yürütülüyor. ” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı