Pankreas kanseri, tüm kanser cinsleri ortasında en sinsi seyredenlerden biri. Ekseriyetle belirti vermeden ilerleyen bu hastalığın, erken evrede yakalanması ise hayati değer taşıyor. Dünya genelinde her yıl 500 binden fazla bireye pankreas kanseri tanısı konuyor. Türkiye’de ise her yıl yaklaşık 4–5 bin yeni vaka görülüyor. 

Ancak tüm bunlara rağmen geliştirilen yeni tedaviler de yüz güldürüyor. Pankreas kanserinin teşhis ve tedavisinde değerli gelişmeler olduğundan kelam eden Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mert Erkan, “Pankreas, bedenin en derin bölgelerinden birinde yer aldığı için tümörler uzun mühlet belirti vermez. Bu nedenle birden fazla hadisede hastalık ileri evrede fark edilir. Son yıllarda uygulanan yeni tedavi prosedürleri sayesinde sağ kalım oranları bariz biçimde arttı” diyor. 

Prof. Dr. Mert Erkan, özellikle ameliyat öncesi tümörü küçültmek için uygulanan ilaç ve ışın tedavisi (neoadjuvan tedavi), robotik cerrahi ve Whipple prosedüründeki teknik yeniliklerin pankreas kanseri tedavisinde çığır açtığını vurguluyor. Cerrahi öncesinde uygulanan kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonları sayesinde artık ileri evre hastalarda bile tümörler küçültülerek ameliyat talihi doğabiliyor. Ayrıyeten yüksek teknolojiyle uygulanan robotik ve laparoskopik cerrahiler, hem güzelleşme müddetini kısaltıyor hem de hastanın hayat kalitesini artırıyor…

Karaciğerden sonra sindirim sisteminin ikinci büyük salgı organı olan pankreas, insülin ve glukagon hormonlarını salgılayarak kan şekeri istikrarını korurken, birebir vakitte yağ, protein ve karbonhidrat sindiriminde vazifeli enzimleri üretiyor. Bu çok taraflı yapısı nedeniyle pankreas, hem metabolik hem de sindirimsel açıdan yaşamsal kıymete sahip.

Pankreasta gelişen makûs huylu tümörlerin ise, bu işlevlerin süratle bozulmasına neden olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Mert Erkan, “Pankreas kanseri uzun mühlet belirti vermez; sırt ve karın ağrısı, kilo kaybı, sarılık, sindirim sıkıntıları, ani gelişen diyabet üzere bulgular çoklukla hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkar. Pankreas kanseri en sık 60–65 yaş aralığında görülüyor; lakin genetik yatkınlığı olan şahıslarda hastalık daha erken yaşlarda ortaya çıkabiliyor. Ailesinde genç yaşta pankreas kanseri hikayesi olan bireyler risk grubundalar. Bu bireylerin özel tarama programlarına dahil edilmesi gerekiyor” diyor. Prof. Dr. Mert Erkan, bilhassa genetik geçişli hadiselerde erken teşhis için nizamlı denetimlerin hayati olduğunu vurguluyor.

Tedavideki Gelişmeler Yüz Güldürüyor

Tanı koymak için ultrasonun birden fazla vakit kâfi olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Mert Erkan, “Şüpheli durumlarda kesinlikle bilgisayarlı tomografi yahut MR üzere ileri görüntüleme formülleri kullanılmalı. Ayrıyeten tümör belirteçleri olan CA 19-9 ve CEA bedellerinin yüksekliği de takip edilmeli” halinde konuşuyor. 

Pankreas kanseri tedavisinde artık klasik sistemlerin ötesine geçildi. Günümüzde multidisipliner yaklaşımla genel cerrahi, tıbbi onkoloji ve radyasyon onkolojisi uzmanlarının birlikte planladığı tedavi protokolleri uygulanıyor.

“Eskiden cerrahiye uygun olmayan birçok hasta, artık ameliyat edilebilir hale geliyor. Neoadjuvan tedavi dediğimiz kemoterapi ve radyoterapi kombinasyonları sayesinde tümörler küçültülüyor, akabinde cerrahiyle büsbütün çıkarılabiliyor” halinde konuşan Prof. Dr. Mert Erkan, bu yaklaşımın sonucunda 5 yıllık sağ kalım oranının yüzde 15’lerden yüzde 50’nin üzerine çıkmış durumda olduğunu vurguluyor… 

Robotik ve laparoskopik cerrahi tekniklerin de pankreas ameliyatlarında giderek daha fazla kullanıldığını belirten Prof. Dr. Mert Erkan, “Bu usullerle hastalar daha süratli düzgünleşiyor ve komplikasyon oranları azalıyor” diyor.

En Tesirli Ameliyatlardan Biri: Whipple Prosedürü

Pankreas kanseri çoğunlukla organın baş bölgesinde görülüyor. Prof. Dr. Mert Erkan, “Bu durumda en tesirli cerrahi formül ‘Whipple prosedürü’ olarak bilinen operasyon. Bu ameliyatta pankreasın baş kısmı, onikiparmak bağırsağı ve safra yolu birlikte çıkarılır. Sindirim sisteminin devamlılığını sağlamak için mide, pankreas ve safra yolları ince bağırsakla yine birleştirilir. Genel Cerrahi’nin en güç ameliyatlarından biri olan bu Whipple Prosedürü, tecrübeli merkezlerde muvaffakiyetle uygulanabiliyor. Whipple ameliyatının akabinde hastaların büyük bir kısmı 7–10 gün içinde taburcu edilip olağan beslenmeye dönebiliyor” diyor.   

Bazen pankreasın tamamının da alınması gerekebiliyor. Lakin bu türlü bir durumda dahi ömrü sürdürmenin mümkün olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Mert Erkan, “Pankreasın büsbütün alınması durumunda, hastalar hayat uzunluğu insülin tedavisi ve sindirim enzimleri takviyesi alıyor. Hastalar yemek sırasında aldıkları tablet formundaki enzim ilaçlarıyla sindirim sürecini sürdürebiliyor. İnsülin takviyesiyle de metabolik istikrar korunuyor” diyor. 

“Artık pankreas kanseri tanısı bir son değil. Multidisipliner yaklaşımla, yanlışsız merkezde ve vaktinde müdahale edilen hastalarda hayat mühleti manalı biçimde uzuyor” formunda kelamlarını sürdüren Prof. Dr. Mert Erkan, bir vakitler tedavi talihi çok hudutlu olan pankreas kanserinin, bugün çağdaş cerrahi teknikler, moleküler onkoloji ve neoadjuvan yaklaşımlar sayesinde çok daha yönetilebilir hale geldiğine dikkat çekiyor…

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı