Çocukluk periyodunda çok sık karşılaşılan yürüyüş bozukluklarından biri olan içe basma, ailelerin en çok merak ettiği hususlar arasında yer alıyor. Acıbadem Kartal Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Salih Söylemez “İçe basma, çocuklarda sık görülen ve çoklukla büyümeyle birlikte tabiatıyla düzelen bir durumdur. Lakin bazen sinir-kas hastalığından kaynaklanıyor olabilir. Aileler çocuklarını güzel gözlemlemeli ve içe basma sorunu varsa kesinlikle çocuk ortopedi uzmanına başvurmalıdır. Zira ailelerin içe basma konusunda en sık yaptığı yanılgılardan biri, çocuklarına gereksiz tabanlıklar yahut özel ayakkabılar satın almaktır. İçe basma farklı nedenlerle ortaya çıkabilir ve nedeni ortaya koyulduktan sonra gerekli tedavi uygulanabilir” diyor. Doç. Dr. Söylemez, çocuklarda içe basmanın 5 nedenini ve içe basmaya karşı neler yapılabileceğini anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu. 

• Kalçadan kaynaklanan içe basma 

Kalça eklemine ilişkin uyluk kemiğinin doğuştan içe dönük olmasıyla ortaya çıkar. Çocuk yürürken  ayak uçları içe dönüktür, genelde “W” halinde otururlar ve koşarken sık düşebilirler. Bu durum fizyolojik kabul edilir ve 6–8 yaşlarına kadar zaten düzelme eğilimindedir. 

Ne yapılabilir? 

Ailelerin sık yaptığı ayak yönlendirici aygıtlar, özel ayakkabılar yahut oturuşu zorlayan aparatların hiçbir bilimsel yararı yoktur. Sistemli takip ve kalça etrafı kaslarını güçlendirici oyunlar destekleyici olabilir. Deformite 9–10 yaş sonrası hala barizse, çocuğun yürümesini ya da ruhsal durumunu olumsuz etkiliyorsa cerrahi müdahale ile uyluk kemiği denetimli biçimde dışa döndürülerek olağan eksene getirilir ve plak ya da çiviyle sabitlenir. Ameliyat sonrası kısa periyodik yük sınırlaması ve fizik tedavi ile başarılı sonuçlar elde edilir.

• Baldır kemiğine bağlı içe basma 

Ayaklar ve dizler içe doğrudur, yürüyüşte sık takılma ve dengesizlik olabilir. Aileler bazen bacağın da içeriden geldiğini fark ederler. Sorun çoklukla 4–6 yaş civarında düzelme potansiyeline sahiptir zira bacakların dönme gelişimi devam eder. 

Ne yapılabilir?

Ayakkabı değişiklikleri ve tabanlıklar bu durumun düzelmesine katkı sağlamaz. Çocuğun etkin bir ömür sürmesi desteklenmelidir, bu sayede güçlenen kaslar yürüyüşünü olumlu istikamette tesirler. Şayet sorun çok bariz olup 8–9 yaşından sonra da devam ederse cerrahi tedavi uygun seçenek haline gelir. Cerrahi metotta, tibia denetimli bir halde ayakbileğinin üst kısmından dışa döndürülerek anatomik hatta getirilir, kemik tespiti ile kalıcı düzeltme sağlanır. Ameliyatın akabinde ortalama 6 haftalık güzelleşme süreci sonrası çocuklar inançlı halde yürüyüşe dönebilir.

• Ayak ön kısmının içe dönmesi 

Bebeklerde en sık rastlanan içe basma nedenidir ve ayak ön kısmı içe dönük görünürken topuk olağan pozisyonda kalır. Muayenede ayak ön kısmı esnekse ayak pasif hareketle düzeltilebilirken, sert tipte direnç hissedilir. 

Ne yapılabilir?

İlk 6–12 ay içinde zaten değerli oranda düzelir. Esnek tiplerde ailelere ayak istikametini düzeltmeye yönelik çok nazik germe antrenmanları öğretilir. Sert deformitelerde alçı uygulamaları ile ayağın kademeli düzeltilmesi gerekebilir. Lakin tüm uğraşlara karşın ayak ön kısmında besbelli kalıcı sapma, yürüyüş bozukluğu yahut ayakkabı kullanımında sorun varsa; ilerleyen yaşlarda cerrahi müdahale ile ayak kemiklerinin tarafı yine düzenlenir ve kalıcı bir biyomekanik istikrar sağlanır.

• Düz tabanlık nedeniyle içe basma 

Çocukluk çağında çok sık karşılaşılan düz tabanlık ekseriyetle tedavi gerektirmez. Esnek düz tabanlık birden fazla vakit ağrıya yol açmaz, yürüyüşü yahut aktiviteleri olumsuz etkilemez. Kimi çocuklarda ise düz tabanlık sert yapıda olup hareket kısıtlılığı ve ağrı daha besbellidir.

Ne yapılabilir?

Esnek düz tabanlık ağrı ve yorgunluğa yol açıyorsa bireye özel tabanlık yaptırılabilir. Yaşla birlikte ayak kavsinin doğal olarak oluşması beklenir. Sert düztabanlıkta ise; özel ayakkabı yahut şahsa özel hazırlanmış tabanlık dayanağı kullanılabilir; lakin yapısal bozukluk ve yürüyüş bozukluğu barizse, şiddetli ağrıya yol açıyorsa ve konservatif tedavilere karşılık alınamamışsa cerrahi tedavi gerekebilir. Ameliyat sonrası yaklaşık beş hafta alçıda tutulur. Alçı çıkarıldıktan sonra fizik tedavi ve idmanlarla olağan yürüyüş sağlanır. 

• Kas ve bağ gevşekliğine bağlı içe yönelik

Bazı çocuklarda bağların gevşekliği ve kasların kâfi kuvvet oluşturamaması, ayakların içe hakikat yönelmesine neden olur. Çocuklar kolay yorulur ve yoruldukça içe basma barizleşir, uzun yürüyüşlerde bacak ağrısı artar. 

Ne yapılabilir?

Gereksiz aygıt ve sert ortopedik ayakkabılar kasların gelişimini engelleyebileceğinden ötürü  önerilmez. Tedavide temel yaklaşım, kas güçlendirme ve istikrar uyumunu artırmaktır.  Çocuğun hareketli ömür stili teşvik edilmeli, bilhassa çıplak ayak yerde istikrar idmanları yapılmalıdır. Vakit içinde bariz düzgünleşme sağlanabilir. Şayet bağ gevşekliği düz tabanlıkla birlikte seyrediyor ve ağrıya yol açıyorsa şahsa özel tabanlık dayanağı tedaviye eklenebilir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı