TÜİK’in yayımladığı fiyatlı çalışan datalarına nazaran, 2024 Mayıs-2025 Mayıs ortasında toplam istihdam yüzde 1,2 oranında artarken, istihdamın sektörel dağılımında değişiklikler yaşandı. Sanayi kesimi istihdamı ilgili devirde yaklaşık 157 bin kişi (yüzde 3,1) azalırken, inşaat kesiminde 83 bin kişilik (yüzde 4,6), hizmetler dalında ise 258 bin kişilik (yüzde 2,9) artış kaydedildi.

İstihdamın sektörel dağılımına baktığımızda, sanayi bölümünün hissesinin giderek azaldığını, hizmetler bölümünün hissesinin ise arttığını görüyoruz. Bu değişim, uzun vadeli global eğilimlerle uyumlu bir gelişme. Ülkelerin ekonomik gelişmişlik seviyesi arttıkça, sanayi kesiminin üretim hacmi korunsa ya da artsa dahi istihdamdaki hissesi çoklukla azalıyor. Bu gelişmede, teknolojik ilerlemeye bağlı üretkenlik artışları, tüketici tercihlerinde hizmetler lehine değişim ve global rekabet nedeniyle imalat süreçlerinin farklı ülkelere kayması üzere nedenler rol oynayabiliyor. Bunun bir yansıması olarak da hizmetler bölümünün istihdamdaki hissesi artıyor. Bilgiler incelendiğinde, yüksek gelirli ülkelerde hizmetlerin istihdamdaki hissesinin Türkiye’nin hayli üzerinde olduğu görülüyor. Emsal formda, Türkiye’de sanayi kesiminin toplam istihdamdaki hissesi yüksek gelirli ülkeler ile OECD ortalamalarından yaklaşık 5 yüzde puan daha yüksek. Ekonomik gelişmenin devamıyla birlikte Türkiye’de bu oranın giderek artması ve istihdamın dağılımının yüksek gelirli ülkelere yakınsaması beklenebilir.

İstihdamın sektörel kompozisyonundaki değişimi ve sanayi kesimindeki istihdam kaybının işgücü piyasasına tesirini incelemek için, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından sağlanan 4A kapsamındaki çalışan-firma seviyesinde eşleştirilmiş idari kayıt datalarını kullanarak çalışanları bir yıl boyunca takip ediyoruz. 2024 yılı mayıs ayında çalışmakta olup haziran ayında rastgele bir istihdam kaydı olmayan bireylerin sonraki 12 aylık devir boyunca işgücü piyasasındaki durumlarını gösteriyor. İşten ayrılan yaklaşık 835 bin şahıstan 191 bini (yüzde 23) temmuz ayında tekrar iş bulurken, yaklaşık 563 bini, yani yüzde 67’si bir yıl içinde tekrar işe giriyor.[2] Bu devirde yine işe girmeyen şahıslar kamu hizmetinde misyon alan (SGK 4C), teşebbüsçü olarak kendi işinde çalışan (SGK 4B) ve emekli olanları da içerdiği için, yine işe girmeyen yüzde 33’lük bölümün tamamının da işsiz kaldığını söyleyemeyiz.

Benzer incelemeyi sanayi dalı istihdamının büyük çoğunluğunu oluşturan imalat sanayii özelinde de yapıyoruz.2024 Mayıs ayında imalat sanayiinde çalışmakta iken haziran ayında rastgele bir istihdam kaydı olmayan 172 bin şahıstan 117 bininin (yüzde 68) 2025 yılının mayıs ayına kadar tekrar işe girdiğini görüyoruz. Buna nazaran, imalat sanayiinde çalışırken işinden ayrılanların tekrar iş bulma oranı yüzde 68 ile genel ortalamayla emsal düzeyde. Bu ise, imalat sanayiindeki istihdam kaybının, öteki dallara kıyasla, ileride işsizlik oranında ek bir artışa yol açma ihtimalinin daha düşük olduğuna da işaret ediyor.

Ek olarak, bölümler ortası geçiş esnekliğini incelemek maksadıyla, imalat sanayiindeki işinden ayrıldıktan sonra yine işe giren 117 bin kişinin çalıştıkları kesimleri inceledik. Bu bireylerden 47 bini, 2025 Mayıs bilgilerine nazaran yine kendi kesiminde çalışmaya başlamış. Bölüm değiştiren 70 bin kişinin yüzde 49’u (34 bin kişi) hizmetler bölümüne ve yüzde 34’ü (23 bin kişi) imalat sanayiinin farklı alt kesimlerine yönelirken, yüzde 15’i ise (10 bin kişi) inşaat kesimine geçmiş.

Son olarak, işten ayrılan çalışanların bir yıl içinde öteki bir işe geçiş oranlarını yıllar prestijiyle karşılaştırıyoruz. Buna nazaran, 2024 yılı mayıs ayında çalışmakta olup haziran ayında rastgele bir istihdam kaydı olmayan bireylerden bir yıl içerisinde tekrar işe girenlerin oranı yüzde 67 ile genel olarak evvelki yılların üzerinde. Örneğin, bu oran Mayıs 2018’de yüzde 63 düzeyindeydi. Pandemi sonrasında işgücü piyasasının süratli toparlandığı 2020 yılı (2020 Mayıs-2021 Mayıs dönemi) hariç tutulduğunda, 2024 yılı bir yıl içinde işten işe geçiş oranının en yüksek olduğu yıl oldu.

Özetle, son datalar dahilinde 2025 yılında sanayi bölümünün istihdam içindeki hissesi azalırken, hizmetler kesiminin hissesi arttı. Bu değişimin, orta ve uzun vadede ekonomik kalkınma sürecinin devamıyla birlikte sürmesini ve Türkiye’nin istihdam dağılımının yüksek gelirli ülkelere yakınsamasını bekliyoruz. Öte yandan, Türkiye’de son devirde işgücü piyasasının hareketli olduğunu ve işinden ayrılan şahısların büyük bir kısmının yine iş bulabildiğini görüyoruz. Bu müşahede işgücü piyasası geneli için olduğu kadar imalat sanayiinde çalışanlar için de geçerli.