Akciğer kanserinin en çarpıcı istikametlerinden biri, büyük ölçüde önlenebilir nedenlere bağlı olarak gelişmesidir. Riskleri ve nedenleri çok net olan akciğer kanserinin önlenebilirlik oranı da çok yüksektir. Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Hatice Balcı, Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında, hastalığın büyük ölçüde önlenebilir olduğunu ve erken teşhisin hayat kurtardığını vurguladı.

“Hastaların Yarısı İleri Evrede Teşhis Alıyor”

Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2022 datalarına nazaran dünya genelinde yaklaşık 2,5 milyon kişinin akciğer kanseri tanısı aldığını ve 1,8 milyon kişinin bu hastalık nedeniyle hayatını kaybettiğini söyleyen KTO Karatay Üniversitesi Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Hatice Balcı; “Rakamlar, akciğer kanserini hem en sık görülen hem de en ölümcül kanser tipi pozisyonuna getiriyor. Türkiye’de yıllık 31 bin yeni hadise ve 25 bin vefat ile yaygın ve yüksek ölümcüllüğü olan bir halk sıhhati sorunu olarak öne çıkıyor. Akciğer kanserinin, erkeklerde görülme mümkünlüğü yüz binde 55,9, bayanlarda yüz binde 11,2 olarak bildiriliyor. Türkiye’de akciğer kanseri hadiselerinin yaklaşık %25-30’u yakın lenf nodlarına yayılım olduğunda, %50-55’i ise uzak organlara yayılım olduğunda tanılanabiliyor. Yani, ortalama %80-85’i ileri evrede tanılanan akciğer kanseri olaylarında erken teşhis oranları epeyce düşük. Bu da tedavinin muvaffakiyetini ve sağ kalımı büyük ölçüde azaltıyor. Bu nedenle hami tedbirler, risk kümelerine yönelik bilinçlendirme ve tarama programlarının geliştirilmesi büyük kıymet taşıyor” dedi.

“Türkiye’de, Erkek Hastalarda Görülen Akciğer Kanserinin Büyük Çoğunluğu Tütün ile İlişkili”

Akciğer kanserinin risk ve nedenlerine değinen Balcı; “Sigara ve tütün eserleri en büyük tehdit olarak karşımıza çıkıyor. Akciğer kanserinin %85–90’ı sigara kullanımına bağlı olarak gelişiyor. Türkiye’de, erkeklerde görülen hadiselerin büyük çoğunluğunun tütünle bağlantılı olduğunu söyleyebiliriz. Elektronik sigara, nargile, puro ve pipo da tıpkı derecede risk taşıyor. Görünmeyen risk olarak karşımıza çıkan pasif içicilik durumunda ise mesken, iş yeri yahut kapalı alanlarda sigara dumanına maruz kalmak, akciğer kanseri riskini önemli biçimde artırıyor. Çocuklar ve bayanlar bu riskten daha fazla etkileniyor.

Büyük kentlerde artan hava kirliliği, akciğer dokusuna ziyan vererek kanser gelişimine taban hazırlıyor. Asbest, radon, dizel egzozu, ağır metaller ve kimyasal dumanlara mesleksel maruziyet; madenciler, sanayi personelleri ve inşaat çalışanları başta olmak üzere birçok meslek kümesinde hastalık riskini artırıyor. KOAH üzere hastalıklar ve ailede akciğer kanseri hikayesi de risk oluşturuyor” formunda konuştu.

Akciğer Kanseri Riskini Azaltmanın Püf Noktaları

Dr. Balcı, akciğer kanserinin büyük ölçüde önlenebilen ve erken teşhis ile hasta hayatının kurtarılabilir olduğunu lisana getirerek alınması gereken tedbirleri şu biçimde sıraladı; “Sigaranın bırakılması en tesirli hami formüldür. Sigara bırakıldıktan sonra birinci yılda risk bariz biçimde azalır, 10–15 yıl içinde risk, hiç sigara içmemiş şahsa yakın düzeye düşebilir. Bu hususta ülkemizde Ulusal Sigara Bırakma Poliklinikleri fiyatsız takviye sunuyor. Pasif içicilikten korunulması, konut ve iş yerlerinde büsbütün dumansız alan oluşturulması, çocukların ve hassas kümelerin korunması açısından kritik ehemmiyet taşıyor. Hava kalitesi ihtarlarının takip edilmesi, gerekli günlerde maske kullanımı, kentsel paklık ve etraf siyasetlerinin desteklenmesi riskleri azaltıyor. Yüksek riskli kesimlerde çalışanların kollayıcı ekipman kullanması, ortam havalandırmasının uygunlaştırılması ve sistemli sıhhat taramaları hayati ehemmiyet taşıyor.  Özellikle uzun mühlet sigara içmiş 50 yaş üzeri yüksek riskli bireyler için düşük doz bilgisayarlı tomografi ile tarama öneriliyor. Hakikaten, erken evrede yakalanılan akciğer kanserinde, 5 yıllık sağ kalım oranı %60’ın üzerine çıkabiliyor. Tertipli idman, sebze-meyve yüklü beslenme ve hava kalitesine dikkat etmek, riski azaltan başka değerli faktörlerdir.”

“Erken Teşhis, Hayat Kurtarır”

Akciğer kanserinin dünyada ve Türkiye’de en ölümcül kanser çeşidi olmaya devam ettiğine değinen Balcı; “Hastalığın nedenlerinin büyük bir kısmının önlenebildiği üzere erken teşhis tedavi bahtını değerli seviyede artırıyor. Akciğer Kanseri Farkındalık Ayı kapsamında atılacak adımlardan olan sigarayı bırakma, riskli bireylerin taranması, toplumların bilinçlendirilmesi faaliyetleri ile binlerce kişinin yazgısı değiştirilebilir” diyerek erken teşhisin, hayat müddetini uzatmanın ve tedavinin muvaffakiyetini artırmanın en değerli adımı olduğuna dikkat çekti.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı