Subtotal $0.00
1
Çin, ABD Başkanı Donald Trump’ın ek tarife tehdidine karşın, ender toprak elementlerinin ihracatına yönelik aldığı denetim önlemlerinin legal ve memleketler arası yükümlülüklerin gereği olduğunu bildirdi.
Çin Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, az toprak elementleri içindeki ağır ve orta ağır metallerin askeri uygulamalarda kullanıldığı hatırlatılarak, “Çin hükümetinin ender toprak elementleri ve ilişkili eserlerin ihracatını denetimi, kanunlara ve düzenlemelere uygun yasal bir önlemdir.” tabiri kullanıldı.
Küresel durumun çalkantılı olduğuna, silahlı çatışmaların vakit zaman ortaya çıktığına işaret edilen açıklamada, Çin’in sorumlu bir ülke olarak, dünya barışını ve bölgesel istikrarı korumak ve silahların yayılmasının önlenmesi üzere memleketler arası yükümlülüklerini yerine getirmek üzere kelam konusu gereçlerin ihracatına yönelik önlemler aldığı belirtildi.
Açıklamada, kelam konusu önlemlerin “ihracat yasağı” değil “ihracat kontrolü” olduğunun altı çizilerek, sivil hedefli kullanıma yönelik taleplerin onay süreçlerinde gerekli dayanak ve kolaylığın sağlanacağı vurgulandı.
Trump’ın, kelam konusu önlemlere yönelik tenkitlerinin, “tipik bir ikili standart örneği” olarak nitelendiği açıklamada, Washington idaresinin uzun vakittir ulusal güvenlik kavramını genelleştirerek ihracat denetimlerini istismar ettiği, yargı yetkisini hudut çok kullanarak ortalarında yarı iletkenler ve çiplerin olduğu çok sayıda eserin ihracatını yasakladığı kaydedildi.
Açıklamada, ABD’nin ihracat denetim listesinin 3 binden fazla eseri kapsadığına, Çin’inkinin ise 900’ün biraz üzerinde olduğuna dikkati çekilerek, “ABD’nin uyguladığı önlemler, işletmelerin yasal haklarını ve çıkarlarını zedelemiş, global tedarik zincirinin güvenliğini ve istikrarını bozarak memleketler arası ekonomik ve ticari nizamı derinden etkilemiştir.” tabirlerine yer verildi.
“Tarife savaşı istemiyoruz lakin bundan da korkmuyoruz”
Başkan Trump’ın, Çin’in tavrında ısrar etmesi halinde, bu ülkeye yüzde 100 ek gümrük tarifesi getirileceği, ayrıyeten tüm kritik yazılımların ihracatının durdurulacağını duyurmasına ait ise açıklamada, “Çin’i daima yüksek tarifelerle tehdit etmek gerçek yaklaşım değil. Tarife savaşı istemiyoruz lakin bundan da korkmuyoruz.” denildi.
ABD’nin eylül ayında Madrid’de yapılan tarife müzakerelerinin son çeşidinin üzerinden geçen 20 günlük müddette Çin’e yönelik çok sayıda kısıtlayıcı önlemi yürürlüğe soktuğuna işaret edilen açıklamada, bu periyotta yeni Çinli şirketleri ihracat denetimi listesine eklediği, şirketlere yeni kontrol zorunluluklarıyla müdahale edildiği, Çin’in deniz, lojistik ve gemi inşaatı dallarına yönelik, ulusal güvenlik gerekçesiyle soruşturmalar başlatıldığı kaydedildi.
Açıklamada, tüm bu adımların Çin’in çıkarlarına ziyan verdiği ve ikili ekonomik ve ticari işbirliği atmosferini olumsuz etkilediği vurgulandı.
Ender toprak elementleri
Çin Ticaret Bakanlığı, 9 Eylül’de nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracatına yönelik yeni kısıtlamalar açıklamıştı.
Bu kapsamda az toprak elementlerini çıkarma, eritme, ayırma süreçleri, mıknatıs gereçlerinin imalatı ile bu elementlerin ikincil kaynak olarak kullanımı ve geri dönüşümüyle temaslı teknolojilerin ihracatı kısıtlanırken işlendikleri tesislerde montaj sınırlarının kurulması, tamir, yanılgı giderme, bakım ve güncelleme süreçlerine ait teknolojilerin transferine de denetim uygulanacağı bildirilmişti.
Ayrıca, Çin’de üretilen az toprak elementlerini ihraç eden yabancı şirketlerin, sivil ve askeri ikili kullanıma sahip eserlerin ihracatı için Ticaret Bakanlığından lisans alması zarurî tutulmuştu.
İhracat denetimi uygulanan kritik mineraller listesine yenileri eklenmiş, batarya imalatında kullanılan materyaller ile üstün sert metaller içeren kimi eserlere de ihracat kısıtlaması getirilmişti.
APEC Tepesi’nde yapılacak görüşme öncesine denk geldi
Kararın, ABD ile Çin ortasında devam eden tarife müzakerelerinin sürdüğü ve iki ülke başkanlarının bu ayın sonunda Güney Kore’de düzenlenecek Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) Tepesi kapsamında yüz yüze görüşmeye hazırlandığı periyotta alınması dikkati çekmişti.
Çin, ABD’nin çip kesimi başta olmak üzere teknoloji alanında uyguladığı kısıtlamalara karşılık, global arzın büyük kısmını karşıladığı az toprak elementlerine daha evvel de kısıtlama ve denetimler getirmişti.
ABD’nin önceki Başkanı Joe Biden’ın Aralık 2024’te çip dalına getirdiği ihracat kısıtlamalarına galyum, germanyum ve antimon ihracatını kısıtlayarak karşılık veren Çin, tekrar misyona gelen Lider Donald Trump’ın şubat ayındaki birinci tarife artışına karşılık tungsten, tellür, bizmut, molibden ve indiyum ihracatını denetim altına almıştı.
Pekin idaresi, Trump’ın nisanda duyurduğu “karşılıklı tarifeler” kapsamındaki tarife artışına karşı samaryum, gadolinyum, terbiyum, disprosyum, lütesyum, skandiyum, itriyum ve alaşımlarının olduğu 7 kategorideki ender toprak elementini ihracat denetim listesine eklemişti.
Çin, global üretimin yaklaşık yüzde 69’unu karşılıyor
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumunun (USGS) bilgilerine nazaran 2024’te dünya genelinde az toprak elementi üretimi 390 bin tona ulaştı, bunun 270 bin tonu Çin’de üretildi.
17 tıp metal oksitten oluşan ender toprak elementlerinin yaklaşık yüzde 69’unu üreten, sürece kapasitesi global pazarın yüzde 85’ine ulaşan Çin, ABD’nin teknoloji kısıtlamaları ve tarife atılımlarına bu alandaki ihracat denetimleriyle karşılık vererek global pazardaki hakimiyetini ekonomik koza çevirme niyetini ortaya koyuyor.
