Dünya genelinde çocuk kanserleri ortasında birinci sırada yer alan lösemi, son yıllarda giderek yaygınlaşıyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat, hastalığın bilhassa 2-5 yaş ortasındaki çocuklarda sık görüldüğünü belirterek, anne-babaların sıkı müşahedeleri sayesinde erken teşhisin mümkün olduğunu vurguluyor. Çocukluk çağı kanserlerine karşı toplumsal farkındalığın artırılmasının, tedavi muvaffakiyetinde son derece kıymetli rol oynadığını, bu nedenle her yıl 2-8 Kasım Lösemili Çocuklar Haftası kapsamında etkinlikler yapıldığını belirten Prof. Dr. Canpolat, löseminin 5 öncü sinyalini anlattı, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu. 

Teknolojiyle iç içe, süratli tüketimin merkezde olduğu çağdaş hayat, çocuk sıhhatini sessiz fakat güçlü biçimde tehdit ediyor. Artan hava kirliliği, hazır besinler, kimyasal içerikli oyuncaklar ve ekran karşısında geçirilen uzun saatler, çocukluk çağı lösemilerinin görülme oranının son yıllarda artmasına neden oluyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Çocuk Hematoloji ve Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Cengiz Canpolat bu durumun yalnızca genetik değil, çevresel faktörlerle de yakından ilgisi olduğunu belirterek “Özellikle içinde bulundouğumuz çağdaş çağda çevresel faktörlerin çok daha tesirli olduğunu görüyoruz. Pestisit içeren besinler, hava kirliliği, plastik kullanımındaki artış ve elektromanyetik alanlar derken çocukların bağışıklık sistemi zayıflıyor. Ailelerin bu hususta şuurlu olması, erken farkındalık açısından kritik rol oynuyor” diyor. 

Sinsice ilerliyor, erken teşhis büyük ehemmiyet taşıyor

Löseminin sinsice ilerleyen bir hastalık olduğu için belirtilerinin de çoklukla yorgunluk, teneffüs yolu enfeksiyonları ya da kansızlık üzere durumlarla karıştırılabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Cengiz Canpolat kelamlarına şöyle devam ediyor: “Oysa erken teşhis, yalnızca hayat müddetini değil, tedavinin muvaffakiyetini da kökten etkiliyor. Erken fark edilen her gün, çocuğun bağışıklık sisteminde değerli kazanımlar sağlıyor. Hastalığın birinci evrelerinde tespit edilmesi durumunda çocukların büyük kısmı büsbütün sıhhatine kavuşabiliyor. Lakin teşhis geciktikçe kanserli hücreler çoğaldığından ötürü tedavi süreci uzuyor, ilaç dozları artıyor ve küçük vücutlarının yükü ağırlaşıyor. Bu nedenle ailelerin en küçük kuşkuda bile vakit kaybetmeden uzmana müracaatları gerekiyor.”

Tedavide şahsa özel yaklaşımlar öne çıkıyor

Çocukluk çağı kanserleri içerisinde yüzde 30 ile en sık görüleni lösemi. Bilim dünyası çocukluk çağı lösemisinin tedavisinde son yıllarda büyük bir dönüm noktasına ulaştı. Günümüzde artık yalnızca kanser hücrelerini yok etmek değil, sağlıklı hücreleri koruyarak hayat kalitesini yükseltmenin hedeflendiğini vurgulayan Prof. Dr. Cengiz Canpolat şöyle konuşuyor: “Geçmişte lösemi tedavisinde kullanılan kemoterapiler, bedendeki tüm süratli bölünen hücreleri etkilerdi. Günümüzde ise gayeye yönelik ilaçlarla yalnızca lösemi hücrelerine yöneliyoruz. Bu sayede saç dökülmesi, mide bulantısı üzere yan tesirler daha az görülüyor ve çocuklar tedavi sürecini çok daha düzgün tolere ediyor.”

Lösemide bu belirtileri ihmal etmeyin!

Prof. Dr. Cengiz Canpolat, löseminin üç öncü belirtisini sıralayarak, anne babalara bu belirtileri muhakkak dikkate almalarını vurguluyor. İşte o belirtiler;

• Sebepsiz morluklar

Çocuğun cildinde bir çarpma sonucu değil, sebepsiz yere oluşan morluklar erken teşhiste çok büyük ehemmiyet taşıyor. Anne babalar çoklukla ‘çocuk bu, daima düşüyor’ diyerek bacakların bilhassa üst kısımlarında oluşan morlukları geçiştirmemeli. Şayet morluklar sık tekrarlıyor, geç güzelleşiyor ya da farklı bölgelerde nedeni bilinmeyen halde ortaya çıkıyorsa kesinlikle bir tabip tarafından kıymetlendirilmesi gerekiyor. 

• Burun ve diş eti kanamaları

Çocuklarda orta sıra burun yahut diş eti kanaması olağan olsa da, bu durum sıklaştığında değerli bir sinyal olabilir. Bilhassa resen başlayan, uzun süren ya da tekrarlayan burun kanamaları ve fırçalama sırasında kolaylıkla kanayan diş etleri, kanın pıhtılaşma sisteminde bir sorun olduğuna işaret edebilir. Bu nedenle bu belirtileri hafife almamak, dikkatle izlemek ve vakit kaybetmeden doktora başvurmak gerekir. 

• Sık tekrarlayan ateş ve enfeksiyonlar

Bağışıklık sistemi zayıfladığı için çocuk sık sık ateşlenir, kolay bir soğuk algınlığı uzun sürer yahut tekrarlayan boğaz iltihapları görülür. Bu durum, bedenin savunma sisteminin lösemi hücreleri tarafından baskılandığını gösterebilir. Bilhassa sonbahar ve kış aylarında çocuklarda teneffüs yolu enfeksiyonları yaygınlaştığı için, aileler bu duruma karşı uyanık olmalı, sık tekrarlayan ateş, enfeksiyon ve kol-bacak ağrıları olması durumunda çocuk onkoloji uzmanına başvurmalıdır. 

• Lenf bezlerinde büyüme

Çocukların enfeksiyon sırasında bilhassa boyun, koltuk altı ya da kasık bölgesinde lenf bezlerinin büyüyebilir. Lakin tedavi mühleti sona erdiğinde lenf bezlerinde hala bir küçülme olmamışsa hatta daha da büyümüşse, üzerine dokununca hassasiyet olmuyorsa ve lenf bezi büyümesine yüksek ateş eşlik ediyorsa kesinlikle Çocuk Hematoloji ve Onkoloji kısmına başvurulmalıdır.  

• Bitmeyen halsizlik ve yorgunluk

Eskiden enerjik olan bir çocuğun oyunlara ilgisini kaybetmesi, sık sık dinlenmek istemesi ve yüzünde bariz bir solgunluk oluşması, kansızlıktan çok daha fazlasını işaret edebilir. Lösemi, kemik iliğindeki sağlıklı hücrelerin yerini kanserli hücrelerin almasıyla oksijen taşıma kapasitesini azaltır. Çocuğunuzun günlük ömürde hareketlilik düzeyini, uyku nizamını düzgün takip ederek geçmeyen halsizlik, yorgunluk ve uykuya dalma zahmeti durumunda doktora başvurun. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı