Sağlıklı yaşlanmada fizikî güçlenmenin bağımsızlığın, toplumsal iştirakin ve uzun ömrün anahtarı olduğunu belirten İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Kısım Lideri Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, ülkemizde birçok ileri yaştaki bireyin fizikî zorluklar, erişim sorunları ya da yaşlıya hürmet anlayışı nedeniyle konutlarına kapandığını söyledi. Bu durumun “hareketsizlik -sosyal izolasyon -rol kaybı -duygusal durum bozukluğu -daha fazla hareketsizlik” halinde bir kısır döngüye yol açtığını belirten Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Fiziksel güçlenme, yalnızca kas ve kemiklerimizi değil; birebir vakitte toplumsal hayatımızı, ruh sıhhatimizi ve toplumla bağımızı da korur” dedi.

Dünya Fizyoterapi Konfederasyonu tarafından her yıl 8 Eylül’de kutlanan Dünya Fizyoterapi Günü için bu yılın teması, “sağlıklı yaşlanma, düşme ve zayıflığın önlenmesi” olarak belirlendi.

İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Kısım Lideri Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, sağlıklı yaşlanma sürecinde hareket etme ve fizyoterapinin kıymetini kıymetlendirdi.

Sağlıklı yaşlanma, bağımsız, üretken ve kaliteli bir hayat sağlıyor

Sağlıklı yaşlanmanın yalnızca hayat müddetini uzatmak değil, tıpkı vakitte bu yılları bağımsız, üretken ve kaliteli geçirmek manasına geldiğini belirten Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Yaş ilerledikçe kas kütlesi ve kemik yoğunluğu azalır. Bu da günlük ömürde kolay aktivitelerin bile zorlaşmasına neden olur. Fizikî güç, bu manada özgürlüğü korumak demektir. Yaş ilerledikçe kas kütlesi ve kemik yoğunluğu doğal olarak azalır. Bu da merdiven çıkmak, pazar poşeti taşımak, torununu kucağına almak üzere gündelik işlerde bile zorluk yaratabilir” dedi.

Düzenli antrenman, dünyanın en güçlü ilacı…

Sağlıklı yaşlanmada fizikî olarak güçlenmenin kıymetli olduğunu söyleyen Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Fiziksel olarak güçlenmenin yararları, her yaş için saymakla bitmez. Sistemli idman, kas–kemik sıhhatini korumak ve daha uzun mühlet bağımsız kalmanın, kaliteli ve üretken bir hayat sürmenin en değerli yollarından biridir. ‘Egzersiz, tablet haline dönüştürülebilecek bir ilaç olsaydı dünyanın en güçlü ilacı olur’ denir. Şu an idmanın yararlarını yaratacak bir ilaç yok lakin fiyatsız ve kendi başınıza yaparak bu yararları elde etmemeniz için hiçbir neden yok. Başta diyabet, hipertansiyon ve birçok kardiyovasküler hastalıklar, düşmeler, kırıklar, romatizmal ağrılar üzere birçok kas iskelet sistemi hastalıklarının önlenmesi, bellek, dikkat ve öğrenme üzere bilişsel fonksiyonların olumlu istikamette etkilemesi ve bilhassa depresyon ve korkunun azaltılması için antrenman her türlü ilaçtan daha yüksek bir yarara sahiptir” dedi.

Yaşlılıkta meskene kapanma, kısır döngü yaratıyor

Son yıllarda yapılan bilimsel çalışmaların, uzun ve sağlıklı bir ömrün sırrının sırf fizikî güçte değil, birebir vakitte toplumsal bağlarda olduğunu gösterdiğini kaydeden Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Ancak ülkemizde birçok yaşlı birey, fizikî zorluklar ve erişim sorunları nedeniyle konutlarına kapanmış durumda. Bu da bir kısır döngü yaratıyor: Hareketsizlik → toplumsal izolasyon → rol kaybı → duygusal durum bozukluğu → daha fazla hareketsizlik. İşte bu yüzden fizikî güçlenme yalnızca kas ve kemiklerimizi değil; tıpkı vakitte toplumsal hayatımızı, ruh sıhhatimizi ve toplumla bağımızı da korur. Münasebetiyle fizikî olarak güçlü kalmak, bağımsız ömrü sürdürmek, toplumla bağlarını koparmamak ve ruhsal yeterlilik halini korumak için kritik kıymete sahiptir” dedi.

Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Bireysel yahut küme yürüyüşleri, bahçede çiçeklerle ilgilenmek ya da mahallede kolay bir park buluşması bile yaşlı bireyin hem vücuduna hem ruhuna canlılık katar. Velhasıl sağlıklı yaşlanmada fizikî güçlenme; bağımsızlığın, toplumsal iştirakin ve uzun ömrün anahtarıdır” dedi.

Direnç antrenmanları, büyük kas kümelerini çalıştırıyor

Kas ve kemikleri güçlü tutmanın yolunun hayat uzunluğu hareketten geçtiğini vurgulayan Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Direnç idmanları bu işin temel taşlarından biridir. İtme, çekme, oturup kalkma, taşıma üzere günlük hayatta yaptığımız hareketleri taklit eden idmanlar, büyük kas kümelerini çalıştırır ve kemiklere gerekli yüklenmeyi sağlar. Halk ortasında yanlış bilinenin tersine, gerçek planlandığında yük çalışmaları eklemlere ziyan vermez; tam bilakis eklem etrafındaki kasları güçlendirerek onları korur. Burada değerli olan, idmanın zorluk düzeyinin fizyoterapist nezaretinde inançlı bir formda kademeli olarak artırılmasıdır” dedi.

Denge ve uyum antrenmanları ve aerobik fayda sağlıyor

Kas ve kemik sıhhatinde istikrar ve uyum antrenmanlarının de en az direnç çalışmaları kadar kıymetli olduğunu tabir eden vurgulayan Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Basit üzere görünen otur-kalk pratikleri, tek ayak üzerinde durma, farklı istikametlere adım atma ya da tai chi/dans üzere uygulamalar hem dengeyi geliştirir hem de düşme riskini azaltır. Aerobik antrenmanlar ise kalp ve akciğer kapasitesini artırarak dolanım sistemini güçlendirir, bu da kemiklerin daha yeterli beslenmesine katkı sağlar” dedi.

Sağlıklı yaşlanmada toplumsal alakalar de önemli

Sağlıklı yaşlanmada antrenmanın yanı sıra öteki faktörlerin de kıymetli olduğunu kaydeden Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Elbette işin sadece antrenman boyutu yok. Genel sıhhat bilgilerine dayanarak söylemek gerekirse, kâfi protein, kalsiyum ve D vitamini alımı, güneşten nizamlı faydalanma ve sigara–alkol üzere kemik sıhhatini olumsuz etkileyen alışkanlıklardan uzak durmak da kıymetlidir. Bunun yanı sıra toplumsal boyutu da unutmamak gerekir. Küme antrenmanları, parkta yapılan yürüyüşler ya da komşularla hareket buluşmaları, yalnızca kas ve kemikleri değil; birebir vakitte ruh sıhhatini ve toplumsal bağları da güçlendirir. Zira sağlıklı yaşlanma, güçlü kaslarla olduğu kadar güçlü toplumsal ilgilerle de mümkündür” dedi.

Aileyle yapılan fizikî aktiviteler daha fazla yarar sağlıyor

Yaşlı bireylerin fizikî aktivitelerinin artırılmasında ailelerinin üstleneceği rollere de dikkat çeken Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, “Araştırmalar gösteriyor ki yaşlı bireylerin tertipli antrenmana iştiraki, sırf fizyoterapistlerin yönlendirmeleriyle değil, birebir vakitte aile takviyesiyle de direkt bağlıdır. Örneğin torunlarla parkta oynamak, yürüyüşe çıkmak ya da kolay mesken antrenmanlarını birlikte yapmak, yaşlı bireyler için hem motive edici hem de keyifli bir toplumsal aktiflik haline gelir. Hatta kimi çalışmalar, aileyle yapılan fizikî aktivitelerin tek başına antrenman programlarına kıyasla daha yüksek devamlılık sağladığını vurgulamaktadır” dedi.

“Büyüklere saygı” anlayışı ziyan verebiliyor

İleri yaştaki bireylerin etkin ve üretken kalmasının ehemmiyetini vurgulayan Doç. Dr. Hilal Denizoğlu Külli, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Türk toplumunda ‘büyüklere saygı’ anlayışı, vakit zaman yanlış bir halde yaşlıları büsbütün pasif hale getirmeye dönüşebiliyor. ‘Sen hiç yorulma, biz taşırız, biz hallederiz’ diyerek aslında onları hareketsizliğe itiyoruz. Yaşlı bireyler de bazen bu kollayıcı tutumu kendileri talep ederek ‘Artık ben oturayım, gençler yapsın’ niyetine kapılabiliyor. Meğer hareketsizlik, bağımsızlığın kaybını hızlandırıyor. Burada aile bireylerinin rolü, yaşlıları ‘koruyup pasifleştirmek’ değil, inançlı hudutlar içinde etkin kalmalarını teşvik etmek olmalıdır. Torunun dedesiyle bahçede çiçek sulaması, aile üyeleriyle kısa bir yürüyüş yapılması, mutfakta iş paylaşımı üzere örneklerin hepsi fizikî aktivitenin doğal bir modülüdür. Hasılı aile dayanağı, yaşlının hareket motivasyonunu artırır ancak ‘saygı’ ismi altında fonksiyonsuz hale getirmek yerine, yaşlı bireyi inançlı formda hareketin içinde tutmak en kıymetli katkıdır. Zira yaşlıların en çok gereksinim duyduğu şey, sevdikleriyle birlikte ‘aktif ve üretken’ kalabilmektir.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı