Merkezi yatırım programına alınmayan projelere karşın İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), durdurulmuş şantiyeleri ayağa kaldırdı, milletlerarası finans kuruluşlarından sağladığı yaklaşık 2,5 milyar Avroyu bulan yurtdışı kredileri ve öz kaynaklarıyla raylı sistemde tarihi bir atılım gerçekleştirdi. 2025 yılı Kamu Yatırım Programı’nın orta periyodunda 4 yeni raylı sistem sınırı için müracaat yapıldı. Sefaköy–Beylikdüzü–TÜYAP Metro Çizgisi için 6 sefer müracaat yapılmasına karşın programa alınmadı.

UYGULAMA DURAN ŞANTİYELERLE DEVRALINDI

İBB, 2019 yılında misyona geldiğinde İstanbul genelinde toplam 140,9 kilometre uzunluğunda 12 raylı sistem sınırı için ihale yapılmıştı. Lakin bu çizgilerin 103 kilometresi büsbütün durmuş, kalan kısımlar ise son derece düşük tempoyla ilerliyordu. Birçoğu neredeyse terk edilmiş durumdaki şantiyeler, etrafındaki büyük çukurlar ve güvenliksiz alanlarla hem etraf sakinlerine risk oluşturuyor hem de kent estetiğini bozuyordu.

RAYLI SİSTEM UZUNLUĞU 380 KİLOMETREYİ AŞTI

2019 sonrası sürat kazanan yatırımlar sayesinde İBB, Mart 2024’e kadar 65,1 kilometre uzunluğunda raylı sistem çizgisini ve 62 istasyonu hizmete açtı. Ayrıyeten, imali Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından tamamlanan ancak tüm maliyeti ve araç temini İBB tarafından karşılanan 3 metro sınırı da işletmeye alındı. Böylelikle pandemi, küresel ekonomik kriz, zelzele ve tüm siyasi engellemelere karşın tarihi ve milletlerarası bir rekor kırarak 5 yıldan kısa müddette toplam 87,1 kilometrelik çizgi hizmete girmiş oldu. İstanbul’daki toplam kent içi raylı sistem uzunluğu ise 380,7 kilometreye ulaştı.

MALİ YÜKÜ İBB ÜSTLENDİ

İBB’nin işletmesini devraldığı bu sınırlarla ilgili olarak merkezi bütçeden belediyeye aktarılan vergi gelirlerinden her bir çizgi için 10 ay üzere kısa müddette yaklaşık toplam 13,5 milyar TL kesinti yapıldı. Buna karşın yatırımlar durmadı, öz kaynaklarla ve milletlerarası finans kuruluşlarından temin edilen kredilerle projeler birer birer tamamlandı.

ULAŞIM ALTYAPISIYLA TOPLUMSAL YAŞAMA DOKUNAN YENİLİKLER

Yeni devirde raylı sistem sadece bir ulaşım aracı olarak değil, toplumsal ömrü destekleyen bir altyapı olarak ele alındı. Metro istasyonlarına entegre edilen Kent Lokantaları, kreşler ve Yenilikçi Fikirler Merkezleriyle İstanbul’a yeni toplumsal alanlar kazandırıldı.

YENİ ARAÇLAR, YENİ MERKEZLER

Haziran 2019 ile Mart 2024 ortasında toplam 454 raylı sistem aracı için tedarik süreci yürütüldü. Bunlardan 176’sı etkin olarak hizmete alındı. Üretim süreci devam eden 278 araç ise yakın periyotta filoya katılacak. Ayrıyeten Tekstilkent–Esenler, Alibeyköy ve Dudullu’daki üç büyük depo, bakım ve kumanda merkezi de tamamlanarak hizmete girdi.

7 YENİ HATTA ÜRETİM DEVAM EDİYOR

İBB’nin raylı sistem atağı devam ediyor. Şu anda 7 başka hatta inşaatlar sürüyor. Bu çizgilerden evvel tamamlanacak birinci 3 sınır Anadolu yakasında yer alıyor ve tamamlandığında İstanbul’un doğu–batı ulaşım aksına büyük rahatlama getirmesi bekleniyor.

DEPREM RİSKİNE KARŞI GÜÇLENDİRME ADIMLARI

Günde ortalama 400 bin yolcu taşıyan M1A Yenikapı–Atatürk Havalimanı sınırındaki viyadüklerde sarsıntıya karşı güçlendirme çalışmaları 2023 yılında başlatıldı. Çalışmalarda %84 ilerleme sağlandı. Lakin projeye ilişkin dış finansman için Ağustos 2022’den bu yana Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Vilayetler Bankası onayı bekleniyor.

BAŞVURU YAPILAN 4 YENİ PROJE MERKEZİ YATIRIM PROGRAMINDA BEKLİYOR

İBB, 2025 yılı Kamu Yatırım Programı’nın orta devrinde 4 yeni raylı sistem çizgisi için müracaat yaptı:

* Sefaköy–Beylikdüzü–TÜYAP Metro Sınırı (18,5 km, 10 istasyon): 6 sefer müracaat yapılmasına karşın programa alınmadı.

* Eyüpsultan–Bayrampaşa Tramvay Sınırı (3,2 km, 5 istasyon): 5 defa müracaat yapıldı; buna karşın üretim Mart 2024’te öz kaynakla başlatıldı.

* Yenidoğan–Söğütlüçeşme Metro Sınırı (6,7 km, 5 istasyon): 2017’de ihale edilmesine karşın hâlâ yatırım programına alınmadı.

* Üsküdar–Kadıköy–Maltepe Tramvay Çizgisi (16,9 km, 26 istasyon): Anadolu Yakası’nın birinci cadde tramvayı için 2025 Mayıs’ta başvuruldu.

RAYLI SİSTEM GELECEĞİ BİLİMLE VE KARARLILIKLA ŞEKİLLENİYOR

Metro inşaatı, vakit ve yüksek maliyet gerektiren uzun vadeli bir yatırım alanı. Bu nedenle dış finansman imkanları, merkezi onay süreçleri ve yatırım programı kararları büyük kıymet taşıyor. Tüm bu zorluklara karşın İBB idaresi, kent ulaşımını güçlendirme gayesinden vazgeçmeden, kararlı adımlarla çalışmalarını sürdürüyor. Hiçbir garanti olmadan yalnızca bir kayıt süreci olan Hazine ve Maliye Bakanlığı dış kredi onaylarının 1 yılı aşan mühletlerine karşın âlâ bir finansal idare ve planlamayla dünyada tıpkı anda en çok metro yapan kent olduk. İstanbul’un geleceğini planlayan bu yaklaşım, kamu kaynaklarının akılcı kullanımı ve hizmet odaklı bir mahallî idare anlayışının da güçlü bir göstergesi olarak İstanbullulardan takdir topluyor.

Ana Sayfa – Şişli Gündem Gazetesi
Haberder Güncel Haber Kaynağınız