Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Lideri Prof. Dr. Nevzat Tarhan başkanlığındaki Üsküdar Üniversitesi ve NPİSTANBUL Hastanesi araştırmacıları, 02-05 Eylül 2025 tarihleri ortasında Almanya’nın Münih kentinde gerçekleştirilen “7. Milletlerarası Temel ve Klinik Çok Modlu Görüntüleme Kongresi”ne (7th Basic and Clinical Multimodal Imaging (BaCI)) katıldı.

Kongrenin teması; “Nörofizyoloji, Makine Öğrenme ve Yapay Zekâ”

Prof. Dr. Kemal Arıkan’ın dönem başkanlığını yürüttüğü EEG & Clinical Neuroscience Society (ECNS) öncülüğünde düzenlenen kongrede, “Nörofizyoloji, Makine Öğrenme ve Yapay Zekâ” teması öne çıktı. Sunumlarda, makine öğrenmesi ve yapay zekâ formüllerinin nörofizyoloji ile birleşiminin beyin araştırmaları ve teşhis süreçlerini dönüştürme potansiyeli ele alındı.

Yapay zeka ve yeni kuşak makine öğrenme yollarının EEG, fMRI ve elektrofizyolojik data yorumlamasını geliştirmesini ele alan sunumlarda bilhassa karmaşık hudut sinyallerinin tahlil edilmesini, biyobelirteç potansiyeli yüksek özniteliklerin çıkarılmasını ve nöropsikiyatrik bozuklukların iddia edilmesine ait yeni çalışmalar paylaşıldı.

“Makine öğrenmesi ve yapay zekâ, beyin araştırmalarını dönüştürecek”

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Lideri Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kongrede yaptığı konuşmada, nörogörüntüleme alanında toplanan bilginin büyüklüğünün artışı ve hesaplama modellerinin derin öğrenme odaklı dönüşümünün kıymetine dikkat çekerek, şöyle devam etti:

“Derin öğrenme odaklı dönüşüm biliş, his ve şuuru anlamaya daha da yaklaştıracak, beyin araştırmalarında yeni imkanlar sunarak şahsileştirilmiş tıpta ilerlemeleri de teşvik edecek. Makine tahsili, yapay zeka ve nörofizyolojinin birleşimi beyin araştırmalarını ve teşhisini dönüştürecek ve bu yolların katkısının EEG, fMRI ve elektrofizyolojik data yorumlamasını da geliştirecek. NPİSTANBUL bünyesinde toplanan dataların, Üsküdar Üniversitesi laboratuvarları ve araştırma merkezlerinde faal biçimde tahlil edilmesiyle güçlü sonuçlar elde ediyoruz. Bu kapasitemizi milletlerarası Ar-Ge projeleriyle geliştirmek ve genişletmek istiyoruz.”

Dijital terapötikler (DTx) yükselişte

“Nörobakım Alanında Dönüşüm” (Transforming the Field of Neurocare) başlıklı oturuma başkanlık eden Prof. Tarhan, özellikle dijital terapötiklerin (DTx) yükselişine dikkat çekti ve şöyle dedi:

“Kişiye özel tıp prensipleriyle örtüşen DTx’ler ekseriyetle taşınabilir uygulamalar, sanal platformlar yahut giyilebilir aygıtlar aracılığıyla bireye özel izleme, eğitim, tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri sağlayarak hastaların genetik, biyomarker ve ömür üslubu datalarını dikkate alarak özelleştirilmiş tedavi planları sunuyor. Bu sayede, bireylerin hastalıklarına dair daha gerçek ve süratli bilgiler elde edilerek, tedavi süreçleri bireye uygun biçimde optimize ediliyor, sıhhat sonuçları güzelleştiriliyor. Bu alan kronik hastalıkların idaresi, mental sıhhat bozuklukları ve postoperatif güzelleşme üzere birçok alanda kıymetli bir potansiyel taşıyor.”

Dijital sıhhat uygulamaları ve demans yönetimi

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, “Demans Hastalarında Dijital Sıhhat Uygulamaları” (Digital Health Applications in Dementia Patient) başlıklı sunumunda demans hastalarının ömrünü kolaylaştıracak dijital uygulamalara değindi ve “Demans yaşlanan nüfusla birlikte giderek artan bir sıhhat sorunu haline geldi. Bu hastaların günlük ömürde yaşadıkları bilişsel kayıplar hem bakım verenlerin yükünü artırıyor hem de kaza ve düşme risklerini yükseltiyor. Dijital uygulamalar, hastaları zihinsel açıdan zinde tutmak, kazaları önlemek, ruhsal belirtileri azaltmak ve bakım yükünü hafifletmek için güçlü bir araç.” dedi.

Demans hastalarının erken teşhis ve takibini kolaylaştıracak

Prof. Dr. Metin ayrıca, Üsküdar Üniversitesi’nin AB dayanaklı MEDGPT projesi ile ilgili bilgi vererek, “Yakın vakitte Üsküdar Üniversitesi demans hastalarının erken teşhis ve takibini kolaylaştıracak bir uygulama olan MEDGPT projesini yürütmek için AB’den takviye aldı. Proje ile hastaların interaktif olarak kullanabileceği, MR üzere nörogörüntüleme bilgilerini de kullanarak doktor tarafından hastalığın teşhis ve takibine imkan sağlayacak bir uygulama geliştirilmesi hedeflendiğini vurgulandı.” sözünde bulundu.

Dijital terapötikler ve Alzheimer araştırmaları

Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel de “Dijital Terapötikler: Tıbbın Geleceği” (Digital Therapeutics: The Future of Medicine) başlıklı sunumunda, psikiyatri özelinde DTx’in sıhhat uygulamaları ve klinik deneme sonuçlarını sistematik meta-sentez çalışma sonuçları ile paylaştı.

FDA onaylı DTx çalışmalarından bahseden ve hafif bilişsel bozukluk, demans teşhisli hastalar ve sağlıklı denetim kümelerindeki klinik sonuçları mukayeseli olarak ele alan Prof. Dr. Türker Tekin Ergüzel, şöyle devam etti:

“Randomize denetimli çalışmalar (RCT) temelinde, hafif kognitif bozukluk (MCI) yahut demanslı yaşlılarda taşınabilir uygulamalar ile kognitif fonksiyon sonuçları ortasındaki ilgileri meta-sentez çalışmasında MCI yahut demanslı yaşlılarda taşınabilir uygulama müdahaleleri kullanan RCT’ler seçilmiştir. Müdahaleler ve karşılaştırmalar şunları içermektedir: CCT, ağır CCT (CCT2x), progresif direnç eğitimi (PRT), CCT artı ilaç tedavisi, CCT artı PRT ve yalnızca ilaç tedavisinin yer aldığı mukayeseli kümelerde bilişsel fonksiyonellik ve başka fonksiyonellik ölçütleri (ör. günlük ömür aktiviteleri-GYA) kıyaslanmıştır. CCT2x, denetim kümesiyle karşılaştırıldığında global bilişsel fonksiyon, epizodik bellek ve çalışma belleğinde istatistiksel olarak manalı güzelleşmeler göstermiştir. GYA’lerinde CCT, fonksiyonel bozukluğu değerli ölçüde azaltmıştır. Depresif semptomlarda, CCT2x semptomları azaltmada en tesirli yol olmuştur.”

Genel olarak, DTx’in, MCI yahut demansı olan yaşlı yetişkinlerde bilişsel ve öbür fonksiyonel sonuçları güzelleştirmede tesirli olabileceği paylaşan Prof. Dr. Ergüzel, Üsküdar Üniversitesi’nde yürütülmekte olan “Alzheimer Hastalığının VR Tabanlı Bilişsel Önemli Oyunlar Üzerinden Alınan Uzamsal Bilgiler ve EEG Bilgileri Kullanılarak Yapay Zeka (YZ) İle Erken Evrede” başlıklı TÜBİTAK projesi hakkında bilgi verdi.

Alzheimer’a yönelik VR dayanaklı erkan teşhis sistemi

Nörobilim doktora öğrencisi Shams Farhad, “Evidence-Based Therapeutic Intervention by Software” başlıklı sunumunda, Üsküdar Üniversitesi, NPİSTABUL Hastanesi ve Iottech Bilişim tarafından Alzheimer’a yönelik geliştirilen Voctor Health – VH Alzheimer sisteminin birinci sonuçlarını paylaştı:

“Alzheimer hastalığı dünya çapında süratle artıyor fakat erken teşhis konulamadığı için birden fazla hasta vaktinde müdahale talihi bulamıyor. Geliştirdiğimiz VR ve yapay zekâ dayanaklı dijital terapiler, göz, el ve baş hareketlerinden dinamik ölçümler yaparak erken bilişsel bozulmaları saptıyor. Bu sistem yalnızca bir teşhis aracı değil, birebir vakitte güçlü bir terapötik takviye.”

Shams Farhad ayrıyeten, gelecekte EEG entegrasyonuyla gerçek vakitli beyin aktivitesi tahlillerinin mümkün olacağını belirterek, “Bu yaklaşım, Alzheimer bakımında yeni bir dijital biyobelirteç platformu oluşturabilir.” dedi.

‘Genç araştırmacı’ ödülü Üsküdar’a…

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Ruh Sıhhati ve Hastalıkları Anabilim Kolundan Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, obsesif kompulsif bozuklukta derin ve tekrarlayan manyetik ikazım (dTMU/rTMU) tedavilerinin sonuçlarını sundu. Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, çalışmalarında bilhassa erken yaş, frontal delta ve oksipital theta yüksekliği üzere biyobelirteçlerin tedaviye karşılığı öngörmede kıymetli olduğunu aktardı.

Dr. Öğr. Üyesi Elvan Çiftçi, 2025 yılında dikkat çeken çalışmaları hasebiyle ECNS Derneği tarafından “Genç Araştırmacı” (Young Investigator) mükafatına layık görüldü.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı