Organ bağışı, bir beşerden başkasına uzanan en büyük hayat mirasıdır. Her bağış, birçok şahsa ömür armağan ediyor. Sıhhat Bakanlığı’nın 2025 yılı datalarına nazaran; Türkiye’de 25 bin 245 kişi böbrek, 2 bin 650 kişi karaciğer ve bin 477 kişi kalp nakli bekliyor. Öbür organlar da eklendiğinde 30 binin üzerinde hastanın büyük bir umutla organ nakli için beklediği görülüyor. Lakin, geçen yıl ülkemizde 2 bin 79 beyin vefatının yalnızca yüzde 17’si organ bağışıyla sonuçlanmış durumda. Acıbadem Üniversitesi Atakent Hastanesi Organ Nakli Merkezi’nden Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, oysa organ nakli bekleme listesinde kayıtlı hastaların sayısının her yıl daha da arttığına ve hastaların bir kısmının bu bekleme sürecinde hayatlarını kaybettiklerine dikkat çekerek, “Başta karaciğer, böbrek ve kalp üzere hayati organlar olmak üzere birçok organın son devir yetmezliğinin tedavisinde organ nakli tek tedavi seçeneğidir. Unutulmamalı ki kalp üzere kimi organ nakli bekleyen hastaların canlı verici üzere bir alternatifleri de yoktur. Bugün Türkiye’de binlerce hasta için organ bağışı tek ömür umududur. Her bir bağış, birçok bireye hayat talihi kazandırır” diyor. Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, 3-9 Kasım Organ Bağışı Haftası kapsamında yaptığı açıklamada, toplumsal farkındalığın artırılması gerektiğini vurgulayarak, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu. 

Türkiye nakil muvaffakiyetinde dünya liginde

Ülkemizde erişkin ve çocuk hasta kümelerinde yapılan nakillerde sağ kalım oranları yüzde 90’ın üzerinde seyrediyor.  Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, bu yüksek muvaffakiyet sayesinde her yıl çok sayıda yabancı hastanın karaciğer yahut böbrek nakli olmak için Türkiye’yi tercih ettiklerini  belirterek, “Üstelik yurt dışından gelen hastaların değerli bir kısmını güçlü hadiseler oluşturmaktadır. Yurt içi ve yurt dışındaki hastalarda elde ettiği bu muvaffakiyetler ile ülkemiz dünyada organ naklinde öncü ülkeler ortasında yerini almıştır. Bir diğer deyişle, ülkemiz nakil muvaffakiyetinde dünya ligindedir. Bu nedenle, yalnızca hastalar değil, dünyanın birçok ülkesinden tabipler, cerrahlar da organ nakli ameliyat sistemini öğrenmek için ülkemize gelmektedir” diyor.  

Hedef kadavradan organ bağışını artırmak! 

Ülkelerin nüfus sayılarına nazaran organ bağışı oranını gösteren pmp kıymeti (her bir milyon nüfus başına düşen organ bağışı sayısı), İspanya, Fransa ve İtalya’da sırasıyla 47, 26 ve 25 iken, bu paha ülkemizde yalnızca 3.6’da kalıyor. Bu oranlar, yapılan organ nakillerine de yansıyor. Batı ülkelerinde organ nakillerinin yaklaşık yüzde 80’i kadavradan yapılırken, Türkiye’de bu oran yüzde 15–20 civarında seyrediyor, yani ülkemizde nakillerin büyük kısmı hâlâ canlı vericilerden yapılıyor. Bu tablo, kadavra bağışının artırılmasının ne kadar gerekli olduğunu gösteriyor. Organ nakli gruplarının en büyük amacının kadavradan bağış sayısının artması olduğunu söyleyen Prof. Dr. Hamdi Karakayalı,  sözlerine şöyle devam ediyor: “Kadavra bağış oranları, bir ülkenin toplum sıhhati konusunda hassaslığının en temel göstergelerinden biridir. Her hastanın uygun canlı verici bulamadığı, kalp üzere birtakım organ bekleyen hastalarda canlı verici talihi olmadığı ve bekleme listelerindeki mevt oranları göz önüne alındığında, bu hassaslığın yaygınlaştırılması yaşamsal değer taşımaktadır.” 

Organ bağışıyla hayat armağan edin!

Bekleme listelerindeki vefat oranları da dikkate alındığında, organlara muhtaçlığı olan hastaların yaşama tutunmalarının tek yolunun organ bağışı olduğuna işaret eden Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, “Organ bağışında bulunmak isteyen vatandaşlar, en yakın hastanenin organ nakli koordinatörlüğüne ve vilayet sıhhat müdürlüklerine başvurabilecekleri üzere, bu ay içinde yürürlüğe giren bir uygulama sonucunda organ bağışlarını e-Devlet üzerinden de yapabilirler” bilgisini veriyor.  

En büyük mani: Yanlış inanışlar! 

Toplumda, organ bağışı konusunda gelenek- göreneklere dayalı eksik bilgilerin ve duyulan güvensizliğin bağışların artmasını önleyen en değerli sebepler olduğunu vurgulayan Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, “Örneğin, beyin vefatında hastaların iyileşebileceğine yönelik kusurlu bir kanı var. Meğer, beyin vefatı tıbben geri dönüşsüzdür, yani kişi ömrünü yitirmiştir. Hasebiyle, organları ağır bakım aygıtlarının takviyesiyle yalnızca kısa bir mühlet için canlı tutulabilmektedir. Organ nakli de bu süreçte yapılabilmektedir. Ayrıyeten, vefat gerçekleştiği için nakil sırasında acı yahut diğer bir his algılanması kelam konusu olamaz” bilgisini veriyor. Prof. Dr. Hamdi Karakayalı, ayrıyeten ülkemizin organ bağışından nakline kadar olan tüm süreçte dünyaca kabul edilmiş en inançlı ülkelerden biri olduğunu da aktararak, “Tüm organ nakilleri Sıhhat Bakanlığı’nın nezaretinde, ulusal uyum sistemiyle yapılmaktadır. Münasebetiyle, organların berbata kullanılması mümkün değildir” diyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı