Yaşlanma, geçirdiğimiz kırıklar, eklem enfeksiyonları yahut doğuştan gelen eklem sıkıntıları üzere çeşitli nedenlerle eklem kıkırdaklarımız vakitle hasar görüyor. Yıpranan ve aşınan eklem kıkırdak yüzeyleri nedeniyle diz eklemlerinde oluşan şiddetli ağrılar ise ömür kalitesini önemli biçimde etkileyebiliyor; yürümeyi, hatta adım atmayı bile önleyebiliyor. Acıbadem Kadıköy (Dr. Şinasi Can) Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, diz protezi cerrahisinin eklem kıkırdak hasarının son evresinde, yani artık ileri seviye kireçlenme yahut artroz olarak isimlendirilen durumda uygulanan tesirli bir tedavi seçeneği olarak öne çıktığını belirterek,  “2024 yılı bilgilerine nazaran, dünyada her yıl yaklaşık 1,5 milyon, ülkemizde de yaklaşık 100 bin kişi diz protezi cerrahisi olmaktadır. Üstelik, hayat müddetinin uzamasına ve obezitenin görülme sıklığının yükselmesine paralel olarak diz protezi cerrahisi olan kişi sayısı giderek artmaktadır” diyor. 

Modern cerrahi teknikler ve gelişen teknoloji sayesinde ameliyatların muvaffakiyet oranı günümüzde giderek artıyor ve bu sayede protezlerin ömrü uzarken, hastalar da günlük ömürlerine daha kısa müddette dönebiliyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, diz protezi cerrahisinden başarılı sonuç alınmasında birtakım kurallara dikkat edilmesinin kilit bir rol üstlendiğini vurgulayarak,  “Diz protezi cerrahisi öncesinde hasta ayrıntılıca değerlendirilmeli; genel durumu, hastalıkları, kullandığı ilaçlar ve beklentileri çok düzgün bilinmelidir. Zira, titiz bir hazırlık süreci ameliyatın başarısı için büyük değer taşımaktadır” bilgisini veriyor. 

Ağrısız ve konforlu bir yürüyüş! 

Diz eklemi iç kısım ve dış kısım olmak üzere iki ana kısımdan oluşuyor. Yalnızca iç kısımda oluşan kıkırdak aşınmaları yarım diz proteziyle tedavi edilirken, her iki kısımda gelişen kireçlenmelerde ise tam diz protezi ameliyatına başvuruluyor. Protezler çoklukla metal ve plastik bileşenlerden oluşuyor ve diz ekleminin doğal hareketlerini taklit edecek biçimde tasarlanıyor. Diz protezi cerrahisinin hedefi; şiddetli ağrıya neden olan aşınmış kıkırdak yüzeylerinin temizlenmesi ve yerine protezin yerleştirilmesiyle ağrının azalmasını sağlamak, böylelikle hastaların konforlu bir halde yürüyebilmelerini mümkün kılmak. Yapılan çalışmalarda, eklem protezi ameliyatlarının hastanın ağrısını azaltmada son derece başarılı olduğu ortaya konmuş. 

Ameliyat ileri evrede gündeme geliyor 

Diz ağrısı sorunu olan hastalarda ağrı kesici ilaçlar ve koltuk değneği üzere yürümeye yardımcı formüller  ilk kademede başvurulması gereken tedavileri oluşturuyor. Ayrıyeten, eklem içi enjeksiyonlar da eklem kireçlenmesinin erken periyotlarında yararlı olabiliyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, lakin ileri seviye eklem kireçlenmelerinde ve eklem aşınmalarında artık bu tedaviler şiddetli ağrıyı geçirmiyorsa, eklem hareketleri önemli biçimde kısıtlanmışsa, o vakit diz protezi ameliyatının önerildiğini belirtiyor.  

Her yaş kümesi protez ameliyatı olabiliyor

Genellikle 60 yaş ve üzerindeki şahıslara uygulanan diz protezi cerrahisi için kesin bir yaş sonu bulunmuyor. Hastanın genel durumu, mevcut öteki hastalıkları ve beklentileri göz önüne alınarak her yaş kümesine diz protezi cerrahisi yapılabiliyor. Fakat 60 yaş öncesindeki genç hastalarda ameliyata ayrıntılı bir değerlendirmeyle karar veriliyor. 

Diz protezlerinin ömrü 30-40 yıla kadar uzuyor

Gelişen protez üretimi, tasarım teknolojileri, ameliyathane tekniklerinin gelişmesi ve ameliyathane sterilizasyon prosedürlerinin daha sıkı takip edilmesiyle birlikte bedene yerleştirilen protezlerin ömürleri artık giderek uzuyor ve 30-40 yıl olarak hesaplanıyor. Diz protezlerinde yıllardır muvaffakiyetle uygulanan klasik cerrahi formüllerine son yıllarda eklenen robotik cerrahi sistemi de protezin ömrünün uzamasında değerli bir rol üstleniyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, “Robotik cerrahi formülü doktorlara kemik bölümlerinde ve protezin dizlere yerleştirilmesinde milimetrik hassasiyetle dayanak sağlamaktadır. Bu kolaylık sayesinde ameliyat sonrasındaki komplikasyon riski epeyce azalırken, protezlerin ömürleri de uzamaktadır” diyor. Prof. Dr. Selami Çakmak, lakin son yıllarda robotik usul ön plana çıkmış olsa da hala yıllardır bilinen klâsik prosedürlerin de muvaffakiyetle uygulanmaya devam ettiğini söylüyor. 

Hastalar birinci gün takviye yardımıyla yürüyebiliyor 

Diz protezi cerrahisi sonrasında birinci gün hastaların ağrıları olabiliyor. Fakat, damar yoluyla verilen ilaçlar ve lokal yahut bölgesel anestezi teknikleri sayesinde ağrı minimal düzeye indiriliyor. Hastalar birinci günden itibaren  yürüteç yahut koltuk değneği üzere yardımcı metotlarla, 15-20 gün sonrasında da takviyesiz yürümeye başlayabiliyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Selami Çakmak, ameliyat sonrasında fizyoterapi tedavisine başlamanın süratlice güzelleşmenin en kıymetli ögelerinden biri olduğuna işaret ederek, “Beslenmeye dikkat edilmesi ve verilen ilaçların nizamlı kullanılması da süratli güzelleşmeyi desteklemektedir” diye konuşuyor. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı