İzmir Körfezi’nde geçen yıl yaşanan alg patlamaları ve balık vefatlarına karşı acil hareket planı devreye girdi. Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 20 Ağustos’ta verdiği onayın modifiye kil tekniği Bayraklı kıyısında pilot uygulama halinde devreye alındı. 
İZSU Körfez Ekoloji Danışma Kurulu Üyesi ve İZDENİZ Yönetim Kurulu Lideri Dr. Işıkhan Güler, “Modifiye kil uygulamasının olumlu sonuçlarını görüyoruz. Geçen yılki olayların daha azını göreceğiz. Daima birlikte bunu başaracağız ve İzmir Körfezi’ni kurtaracağız” dedi.

İzmir’in kalbi Körfez, geçen yıl yaşanan etraf felaketiyle hafızalara kazınmıştı. Alg patlamaları ve balık ölümlerinin tekrarlanmaması için İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı acil hareket planı doğrultusunda çalışmalar yapıldı. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın onayıyla modifiye kil uygulaması Bayraklı kıyısında başlatıldı. Birinci sonuçlara nazaran koku azaldı, balık vefatları durma noktasına geldi. Eylül ayından itibaren ise üniversitelerin nezaretinde bilimsel izleme süreci başlayacak.

Bilimsel destekli acil hareket planı
İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak Körfez’in meselelerine sürdürülebilir ve kalıcı tahliller üretmek için çalıştıklarını kaydeden İZSU Körfez Ekoloji Danışma Kurulu Üyesi ve İZDENİZ Yönetim Kurulu Lideri Dr. Işıkhan Güler, “2024 yılı Kasım ayında ‘Körfez’in geleceği İzmir’in geleceği’ başlıklı çalıştay düzenledik. Ulusal ve memleketler arası bilim insanlarının katıldığı çalıştayda kısa, orta ve uzun vadeli tahlilleri masaya yatırdık. Üç kademeli bir hareket planı oluşturduk. Kısa vadede yangına birinci müdahale üzere alg patlamasının yayılmasını engelleyecek tedbirleri, orta vadede Körfez’in kendi ekosistemini güçlendirecek tahlilleri, uzun vadede ise kalıcı yolları belirledik. Bu süreçte UNESCO ve Avrupa Çevre Ajansı (EPA) üzere kuruluşlarla temas kurduk. Dünyadaki uygulamaları inceledik. Bilhassa Çin’de kullanılan ‘modifiye kil’ usulünün tabiatla uyumlu ve tesirli olduğunu gördük. Ayrıyeten alg patlamasına yönelik literatür araştırmalarında UNESCO’nun ziyanlı “Alg Patlaması” el kitabında da kil uygulamasından bahsedilmektedir. Amerikan Çevre Ajansı (EPA) dokümanlarında da kil uygulaması yapılabileceği bilgisi bulunmaktadır. Bizim için değerli olan, bu balık vefatları olduğunda acil aksiyon planlaması nedir; biz onun üzerinde daha çok ağırlaşmaya çalıştık. Bununla ilgili de dünyada nerelerde, ne biçimde uygulama yapılmış, çalıştay öncesi bir ön çalışma yaparak bu bahislerle ilgili bilgi sahibi olmaya çalıştık. Kil yoluyla ilgili bir grup ön çalışmalarda bulunduk. Üniversitelerimizin birinde deneyler yaptırdık, çökme deneyleri çok olumlu sonuçlar verdi. Ayrıyeten tabandaki tesirler ve canlı ömrü üzerinde de kısa vadeli deneyler yaptırdık, onlardan da olumlu sonuçlar aldık” dedi.

“Geçen yılki balık vefatlarını yaşamamak için süratli davranmak gerekiyordu”
Acil Aksiyon Planı uygulaması ile ilgili olarak Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na ocak ayında yazı yazdıklarını belirten Dr. Güler, “Kil uygulaması ve bununla birlikte iki metot daha var, onların uygulanması konusunda yazı yazdık. O yazıya şubat ayında yanıt geldi. Lakin burada sorun şu: vakit çok süratli geçiyor. Körfezdeki kirlilik ve geçen yılki balık vefatlarını yaşamamak için süratli davranmak gerekiyordu” diye konuştu.

Geçici bir çözüm
İzmir’de geçen yıla oranla deniz suyu sıcaklığında bir artış olduğuna dikkat çeken Dr. Işıkhan Güler, “Nisan ayında sıcaklıklar artmaya başladı. Biz küçük ölçekli uygulamalar yaparak kil kullandık. Haziran’a kadar uyguladık. Lakin hazirandan sonra durduk çünkü Çevre Bakanlığı bu konuda beklememizi istedi. Bu esasen süreksiz bir tahlil. Daha evvel de çalıştayda anlatıldığı üzere bu bir yangın söndürme. Çok ölçüde balık ve canlının vefatını minimize etmeyi hedefliyoruz” halinde konuştu.

Pilot bölge Bayraklı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın modifiye kil uygulanması konusunda yazılan yazıya geçen hafta olumlu cevap verdiğinin altını değerle çizen Dr. Güler, “Bakanlık, ‘Evet olabilir, bir pilot bölgede uygulanabilir, izleme çalışması yürütülmesi gerekir’ dedi. Bu yazı 20 Ağustos’ta elimize ulaştı. Hasebiyle biz de bu doğrultuda planlarımızı yapmaya başladık. Bayraklı bölgesini pilot bölge olarak belirledik. Bayraklı dinamik olarak daha hassas, akıntılar az, dalga hareketi hudutlu. O yüzden Bayraklı bölgesi pilot bölge olarak seçildi. Biz de orayı önerdik ve artık Bayraklı’da modifiye kil uygulamasına başladık. Bu bir süreç lakin görece olumlu sonuçları görüyoruz. Geçen yılki olayların daha azını göreceğiz. Daha evvel başlasaydık bu sene daha da olumlu olurdu. Ancak umutluyuz” tabirlerini kullandı.

Bilimsel izleme eylülde başlıyor
Uydu ve dron imgeleriyle alg patlamalarını günlük olarak takip ettiklerini aktaran Dr. Güler şunları söyledi:
“Bundan sonra yerinde ölçümlerle süreci daha bilimsel bir yere oturtacağız. Eylül ayından itibaren üniversitelerin nezaretinde müşahede istasyonları kurulacak. Bütün kurumların iş birliğiyle bir tahlile ulaşmak mümkün. Hem lokal idare hem merkezi idare el ele bu işi çözebilir. Daima birlikte, lokal halk, belediye ve merkezi hükümet olarak İzmir Körfezi’ni kurtaracağız. İnsanların kenarında vakit geçirdiği, pak, sağlıklı bir deniz olacak. Daima birlikte başaracağız.”  

Alg patlaması nedir?
Alg patlaması, deniz suyunda mikroskobik yosunların (alglerin) harikulâde süratle çoğalmasıyla oluşuyor. Bu durum; sıcaklık artışı, kirlilik ve bilhassa ziraî atıklardan denize karışan azot–fosfor üzere besin tuzlarının fazlalığı ile tetikleniyor. Algler çoğaldığında geceleri ağır oksijen tüketiyor ve sudaki oksijen süratle tükeniyor. Sonuç olarak balık vefatları, makûs koku, suyun renginde değişim ve ekosistemde önemli bozulmalar görülüyor. Uzun vadede deniz hayatının çeşitliliğini azaltarak kıyı ekosistemlerini tehdit ediyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı