Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Temmuz ayında markette takip edilen 37 eserden 19’unun fiyatında artış, 17’sinde ise düşüş yaşandığını bildirdi.
Bayraktar, Temmuz ayına ait üretici ve market fiyatları ile ziraî girdi maliyetlerindeki değişimlere dair değerlendirmelerde bulundu.
İran-İsrail çatışmalarının bilhassa üre gübresi başta olmak üzere gübre fiyatlarını yüzde 40’lara kadar artırdığını hatırlatan Bayraktar, çatışmalara karşın fiyatların hâlâ yüksek seyrettiğini söyledi.
Bayraktar, Temmuz ayında bir evvelki aya kıyasla DAP gübresinin yüzde 10,4, 20.20.0 kompoze gübresinin yüzde 8, amonyum sülfat gübresinin yüzde 2 ve kalsiyum amonyum nitrat gübresinin yüzde 1 oranında zamlandığını aktardı. Üre gübresi ise yüzde 1,5 oranında geriledi.
Yıllık bazda bakıldığında, üre gübresinin yüzde 90, DAP gübresinin yüzde 55, 20.20.0 kompoze gübresinin yüzde 46, kalsiyum amonyum nitrat gübresinin yüzde 40 ve amonyum sülfat gübresinin ise yüzde 32 oranında arttığını kaydetti.
Mazot fiyatlarının aylık bazda yüzde 9,3, yıllık bazda ise yüzde 23,4 yükseldiğine dikkat çeken Bayraktar, hayvancılıkta kullanılan besi yemi fiyatlarının yıllık yüzde 34, süt yeminin ise yüzde 31 arttığını tabir etti.
Bayraktar, ziraî üretimin sürdürülebilirliği için bilhassa gübre olmak üzere ziraî girdilere çiftçilerin erişimini kolaylaştıracak tedbirlerin alınması gerektiğini vurguladı.
Temmuz’da üretici ile market ortasında en yüksek fiyat farkı karpuzda
Bayraktar, Temmuz ayında üretici ile market ortasındaki en yüksek fiyat farkının yüzde 613,8 ile karpuzda görüldüğünü belirterek şunları söyledi:
“Karpuzdaki fiyat farkını yüzde 295,8 ile patlıcan, yüzde 275,3 ile salatalık, yüzde 247,6 ile yeşil soğan ve yüzde 242,8 ile havuç izledi. Karpuz 7,1 kat, patlıcan 4 kat, salatalık 3,8 kat, yeşil soğan 3,5 kat ve havuç 3,4 kat fazlaya satıldı. Üreticide 1 lira 18 kuruş olan karpuz markette 8 lira 42 kuruşa; 7 lira 50 kuruş olan patlıcan 29 lira 68 kuruşa; 6 lira olan salatalık 22 lira 52 kuruşa; 10 lira olan yeşil soğan 34 lira 76 kuruşa; 12 lira olan havuç ise 41 lira 13 kuruşa satıldı. Temmuz ayında hem üreticide hem markette fiyatı en fazla artan eser limon olurken, fiyatı en fazla düşen eser markette kabak, üreticide ise yeşil soğan oldu. Markette 37 eserin 19’unda fiyat artışı, 17’sinde düşüş, birinde ise değişim olmadı.”
Market tarafında fiyatı en çok artan eserin yüzde 37,8 ile limon olduğunu açıklayan Bayraktar, bu eseri yüzde 14,3 ile yumurta, yüzde 12,8 ile elma, yüzde 5 ile kuru incir ve yüzde 3 ile mısırözü yağının izlediğini söyledi.
Fiyatı en fazla düşen eser ise yüzde 42,6 ile kabak oldu. Kabaktaki düşüşü yüzde 39,8 ile karpuz, yüzde 31,5 ile patates, yüzde 24,6 ile kuru soğan ve yüzde 19,5 ile yeşil soğan takip etti.
Temmuz ayında üretici ile market ortasında en yüksek fiyat farkı karpuzda
Temmuz ayında üretici cephesinde incelenen 29 eserin 10’unda fiyat artışı, 14’ünde düşüş, 5’inde ise fiyat değişimi görülmedi.
Üreticide en fazla fiyat düşüşü yüzde 41,2 ile yeşil soğanda yaşandı. Bu eseri yüzde 41 ile karpuz, yüzde 39,1 ile patates, yüzde 38,5 ile patlıcan ve yüzde 38,3 ile kabak izledi.
En fazla fiyat artışı ise yüzde 55,6 ile limonda görüldü. Limonu yüzde 29,6 ile yeşil mercimek, yüzde 27,5 ile sivri biber, yüzde 17,8 ile yumurta ve yüzde 13,1 ile kırmızı mercimek takip etti.
Fiyat değişimlerinin nedenleri
Bayraktar, kırmızı ve yeşil mercimekte fiyat artışlarının, yeni dönemde beklenen rekoltenin altında kalmasından kaynaklandığını belirterek şunları söyledi:
“Sivri bibere olan talebin artması bu eserde fiyatların yükselmesine sebep oldu. Patlıcan ve kabakta arzın artması fiyatların düşmesine yol açtı. Yumurta fiyatlarındaki artış, arz ve talep değişimlerinden kaynaklandı. Karpuzda arz artarken talebin düşük kalması fiyatların düşmesine neden oldu. Limon fiyatlarındaki artışta ise depolarda uzun müddet beklemeden ötürü fire oranının yükselmesi ve arzın azalması tesirli oldu. Patates fiyatları, Temmuz ayının ortasında hasadın ağırlaşmasıyla birlikte arzın artması sonucu geriledi. Yeşil soğandaki fiyat düşüşü ise talepteki azalmadan kaynaklandı.”